→ ĆWICZENIA → Start Learning

Question		Answer
Metody rozwiązywania konfliktów start learning		kontraktowy / mediacyjno - koncyliacyjny / arbitrażowy / ajdjudykacyjny
tryb kontraktowy start learning		nie występują osoby trzecie, strony rozwiązują spór samodzielnie. Strony mają pełną swobodę w kształtowaniu zasad rozstrzygnięcia konfliktu. Rozwiązanie sporu następuje w drodze ustalenia kompromisu
tryb mediacyjno-koncyliacyjny start learning		uczestnictwo osoby trzeciej podczas rozwiązywania konfliktu, które nie ma jednak możliwości narzucenia swojej woli stronom. Wybór osoby (osób) trzecich oraz procedury rozstrzygnięcia konfliktu należy do stron.
tryb arbitrażowy start learning		trony wybierają osobę (osoby) arbitra, która posiada możliwość wydania decyzji wiążącej dla stron, która może być nawet zabezpieczona sankcją.
tryb adjudykacyjny start learning		strony nie mają możliwości wyboru osoby rozstrzygającej spór oraz procedury rozstrzygnięcia konfliktu. Decyzja osoby rozstrzygającej jest wiążąca dla stron. Charakterystyczne dla tradycyjnego procesu sądowego.
Pozytywizm prawniczy start learning		Prawo to zespół norm ustanowionych przez władze państwowe. Prawo jest “oddzielone” od moralności – ważne jest, co zostało uchwalone, a nie, czy jest słuszne. Władza państwowa ma monopol na tworzenie prawa.
Realizm prawniczy start learning		Prawo to praktyka stosowania prawa. Kluczowa jest rola sędziów i praktyków prawa, którzy interpretują i stosują prawo. Zachowania i decyzje sądowe są ważniejsze niż same przepisy. Prawo jest dynamiczne
Prawo natury start learning		Prawo opiera się na uniwersalnych, obiektywnych zasadach moralnych. Istnieje prawo wyższe niż prawo stanowione przez człowieka – prawo naturalne.
Prawo materialne start learning		ogół norm regulujących treść stosunków prawnych, a więc obowiązki i uprawnienia podmiotów tych stosunków oraz, niekiedy, określających sankcje w przypadku nieprzestrzegania tych obowiązków lub przekroczenia uprawnień:
Prawo formalne (procesowe) start learning		określa tryb postępowania przed organami władzy publicznej związanego z dochodzeniem uprawnień, egzekwowaniem obowiązków, stosowaniem sankcji
Prawo przedmiotowe start learning		ogół norm składających się na system prawa zarówno obowiązującego aktualnie, jak i obowiązującego dawniej.Np. “prawo europejskie”, “prawo rzymskie”, “polskie prawo karne”. Obejmuje ono zarówno prawo materialne, jak i formalne.
Prawo podmiotowe start learning		zespół uprawnień służących poydmiotom prawa w ich wzajemnych relacjach. Do praw podmiotowych należą liczne wolności i prawa człowieka. Mają one często charakter przyrodzony i są niezbywalne.
Prawo publiczne start learning		odnosi się do interesów państwa. Reguluje stosunki pomiędzy obywatelem a państwem oraz pomiędzy organami państwa (np. prawo administracyjne)
Prawo prywatne start learning		dotyczy ono poszczególnych jednostek oraz relacji między nimi (np. prawo cywilne, prawo rodzinne)
akt lokucyjny start learning		znaczenie, (tworzenie i artykułowanie wypowiedzi),
akt illokucyjny start learning		iła (tworzenie i modyfikowanie struktury społecznej), intencjonalność wypowiedzi), obecny np. w obietnicach, ostrzeżeniach, prośbach,
akt perlokucyjny start learning		dodatkowe, wtórne oddziaływanie na odbiorcę), obecny wtedy, gdy wypowiedź wywołuje u odbiorcy jakiś efekt (reakcja emocjonalna, wykonanie pewnej czynności)
Dogmat opisowości (J.L. Austin) start learning		jedyną funkcją języka jest opisywanie/reprezentowanie świata a każda sensowna wypowiedź jest wypowiedzią konstatującą
Wypowiedzi performatywne (J.L. Austin) start learning		wywołujące skutek w świecie, mogą być udane lub nieudane
Reguły preskryptywne start learning		egulują niezależnie istniejącą formę zachowania; mają postać „Robiąc X zachowuj się w sposób Z”.
Reguły konstytutywne start learning		umożliwiają nową formę zachowania; mają postać „X uchodzi za Y w kontekście C” ○ X: wypowiedzenie wskaźnika mocy illokucyjnej ○ Y: fakt instytucjonalny ○ C: kontekst określany przez reguły
Taksonomia aktów illokucyjnych start learning		asertywy, dyrektywy, komisywy, ekspresywy, deklaratywy
Asertywy start learning		przypuszczać, wyprowadzać wniosek
Dyrektywy start learning		proponować, nalegać, prosić, rozkazywać
Komisywy start learning		obiecywać, zobowiązywać się, przysięgać
Ekspresywy start learning		wyrażać
Znaczenie wypowiedzi pierwotne start learning		semantycznie określone warunki prawdziwości
Znaczenie wypowiedzi wtórne start learning		pragmatycznie określona implikatura
zasada współpracy: start learning		ów tak, aby twój wkład do wymiany zdań, w której uczestniczysz, był taki, jak tego się aktualnie oczekuje.
Wypowiedzi deskryptywne start learning		opisy) – Odpowiadają na pytanie “jak jest?”. Opisują zastana rzeczywistość
Wypowiedzi wartościujące start learning		(oceny) – Za posrednictwem ocen wyrazamy nasza postawe aprobaty badz dezaprobaty wobec kogos lub czegos.
Wypowiedzi powinnościowe start learning		(dyrektywy) – Odpowiadają na pytanie: “Jak być powinno?”
norma prawna start learning		jest szczególnym rodzajem wyrażenia językowego; norma to wyrażenie dyrektywalne; wśród dyrektyw wyróżniamy różne typy wyrażeń: rozkazy, prośby, życzenia itd.; norma to dyrektywa stanowcza (J. Wróblewski) [językowa koncepcja]
norma prawna start learning		nie jest wyrażeniem językowym – jest pewnym bytem pozajezykowym; istnieją tu różne możliwości (J. Woleński, K. Opałek) [niejęzykowa koncepcja]
Dylemat Jorgensena start learning		Tylko zdania w sensie logicznym mogą być składnikami logicznie poprawnych rozumowań. Normy nie są zdaniami w sensie logicznym. Normy nie mogą być składnikami logicznie poprawnych rozumowań. Intuicyjnie poprawne rozumowania normatywne istnieją
kognitywizm start learning		normy prawne mogą być prawdziwe lub fałszywe
niekognitywizm start learning		normy prawne nie mogą być prawdziwe lub fałszywe
przepis prawny: start learning		elementarna jednostka systematyzacyjna tekstu prawnego
podejście relatywne (Wróblewski) start learning		jeżeli przepis jest jasny to on i norma prawnasą tożsame
podejście zasadnicze (Z. Ziembiński) start learning		zawsze są różne
hipoteza start learning		określa adresata normy oraz okoliczności w jakich powinien on postąpić zgodnie z norma (określa zakres zastosowania normy),
dyspozycja start learning		określa powinne zachowanie. Zawiera zakazy, nakazy lub dozwolenia, a więc nakłada na adresata obowiązki lub uprawnienia (określa zakres normowania normy),
sankcja start learning		określa konsekwencje w przypadku niezastosowania się do normy prawnej.
derywacyjna metoda wykładni start learning		zawiera zbiór dyrektyw interpretacyjnych nakazujących interpretatorowi określone postępowanie wyznaczone rezultatami osiągniętymi przez zastosowanie poprzednich dyrektyw.
klaryfikacyjna metoda wykładni start learning		Koncepcja, w której zakłada się, że wykładnia to ustalenie językowego znaczenia (sensu) przepisu prawnego w sytuacji, gdy przepis ten budzi wątpliwości semantyczne.
koncepcja dwuczłonowa - model normy start learning		H-D / H-S Jeżeli zachodzą warunki określone w hipotezie, to adresat normy prawnej powinien zachować się tak jak mówi dyspozycja. Przykład (art. 415 k.c.): Kto z winy wyrządził drugiemu szkodę (H), obowiązany jest do jej naprawienia (D).
koncepcja trójczłonowa - model normy start learning		H-D-S.: Jeżeli zachodzą warunki określone w hipotezie, to adresat powinien zachować się tak jak mówi dyspozycja bądź zostanie mu wymierzona sankcja.
norma sprzężona - model normy start learning		Norma prawna składa się z normy sankcjonowanej (H1-D) i normy sankcjonującej (H2-S).
Podział norm ze względu na sposób oznaczenia adresata. start learning		Normy generalne i indywidualne
Normy generalne start learning		kreślają adresata za pomocą nazwy generalnej “Żaden człowiek nie powinien zabijać innych ludzi”
normy indywidualne start learning		za pomocą nazwy własnej Jan nie powinien zabijać innych ludzi”
Podział norm e względu na sposób określenia powinnego zachowania start learning		Normy abstrakcyjne i konkretne:
Normy abstrakcyjne start learning		eżeli powinne zachowanie jest przynajmniej potencjalnie powtarzalne “Żaden człowiek nie powinien zabijać innych ludzi”
norma konkretna start learning		zachowanie jednorazowe “Żaden człowiek nie powinien zabijać innych ludzi 24 grudnia 2009 r.”
Normy odsyłające start learning		nie określają bezpośrednio uprawnień lub obowiązków, lecz odsyłają do innych norm prawnych lub reguł.
normy blankietowe start learning		Blankietowe odsyłają do norm, które mają być zawarte w ustanowionym w przyszłości akcie prawnym.
normy systemowe start learning		odesłanie do innych przepisów prawnych, np. art. 604 k.c. “Do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży”
normy pozasystemowe start learning		(odesłanie do reguł lub przepisów pozaprawnych np. art. 2 Konstytucji RP, który odsyła do zasad sprawiedliwości społecznej)
Podział norm start learning		Normy nakazujące, zakazujące i dozwalające: w zależności od tego czy treścią dyspozycji danej normy prawnej jest zakaz, nakaz czy dozwolenie,
Normy kompetencyjne start learning		upoważniają organy państwowe do stanowienia określonych norm, wydawania decyzji lub dokonywania określonych czynności (np. art. 95 u2 Konstytucji, który okresla, iz władze ustawodawcza w RP sprawują Sejm i Senat),
normy dyspozycyjne start learning		stosowane są tylko wtedy gdy strony nie określiły umowa swych stosunków w sposób odmienny niż to reguluje dany przepis np, który mówi, iż w razie braku odmiennej umowy, przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie z chwilą oddania dzieła
normy imperatywne start learning		stosowanie norm imperatywnych nie moze byc wylaczone, ograniczone ani zmienione wolą stron (nazywane także ius cogens lub normami bezwzględnie obowiązującymi, np. art. 148 k.k.)
Normy programowe start learning		wskazują jak cel powinien zostać osiągnięty, pozostawiając wybór środków realizacji tego celu adresatowi normy programowej (np. art. 74 Konstytucji “Władze publiczne prowadza polityke zapewniajaca bezpieczenstwo ekologiczne”
zasady prawa i zwykłe normy prawne start learning		asady prawa to normy prawne mające szczególne znaczenie dla całego systemu prawa lub poszczególnych gałęzi prawa. Zwykłe normy prawne to pozostałe normy.
Podział reguł (HART) start learning		podstawowe, wrórne (zmiany, rozstrzygania, rozpoznawania)
reguły podstawowe start learning		pierwotne (primary rules): bezpośrednio wyznaczające pewne powinne zachowania
reguły wtórne start learning		secondary rules): nie nakładają żadnych zobowiązań, rozwiązują problemy wewnętrzne
reguły zmiany start learning		pozwalają na zmianę reguł pierwotnych, które są nieadekwatne
reguły rozstrzygania start learning		ozwalają na ustalenie treści i zastosowanie reguły pierwotnej w przypadku wątpliwości
reguły rozpoznawania start learning		pozwalające na ustalenie czy jakaś reguła należy do systemu prawa
Teza o źródłach (HART) start learning		istnienia i zawartość prawa zależą od zbioru faktów społecznych (aktywności członków)
Teza o rozdziale (HART) start learning		prawne obowiązywanie normy nie oznacza z konieczności że ma ona status moralnie ważnej
Teza o dyskrecjonalności (HART) start learning		prawnie obowiązujące normy nie zawsze wprost określają każde powinne zachowanie (luz decyzyjny)
Riggs vs. Palmer 8.12.1889 start learning		13 sierpnia 1880 roku, Francis C. Palmer sporządził ważny testament czyniąc swojego wnuka Elmera E. Palmera swoim spadkobierca (niewielki udział w masie spadku miały córki F.C. Palmera)
Źródła prawa start learning		posoby tworzenia sprawa, rodzaje aktów prawnych, drogi dostępu do prawa, społeczne czynniki powodujące konieczność istnienia porządku prawnego
Tworzenie prawa start learning		działalność określonego podmiotu mająca na celu wprowadzenie nowych norm prawnych do systemu prawa
Powstawanie prawa start learning		wprowadzanie nowych norm do systemu prawa - zarówno tworzenia jak i spontaniczne powstawanie
ontes iuris oriundi start learning		źródła pochodzenia prawa, źródła prawa w znaczeniu formalnym. Są to akty normatywne, które zawierają przepisy dające podstawę do konstruowania norm danej gałęzi prawa.
źródła prawa w znaczeniu materialnym start learning		okoliczności ekonomiczne, kulturowe, polityczne, które wpływają na treść i formę obowiązującego prawa.
źródła prawa w znaczeniu instytucjonalnym start learning		organy władzy publicznej, których decyzja przesądziła o treści norm
fakty tworzące prawo start learning		np. stanowienie ustaw, prawotwórcze orzeczenia sądowe, umowy międzynarodowe
fontes iuris cognoscendi start learning		ródła poznania prawa. Dokumenty zawierające informacje o obowiązującym prawie.
samoistne i niesamoistne źródła prawa start learning		mogą być podstawa wydania rozstrzygnięcia przez organ stosujący prawo niesamoistne źródła prawa mają charakter pomocniczy, wyjaśniający, jednak nie mogą stanowić podstawy wydania rozstrzygnię
Tworzenie prawa start learning		na tle konkretnego przypadku lub bez związku z nim, w sposób konkretny (stanowienie i precedens)
Stanowienie prawa start learning		jednostronne narzucenie adresatom przepisów prawnych przez kompetentny organ, działający w odpowiedniej procedurze
Zasada demokratycznego państwa prawnego start learning		wewnętrzna moralność prawa (L.L. Fuller)
Wewnętrzna moralność prawa start learning		Prawo to działalność ukierunkowana na cel, a system prawny to wytwór celowego wysiłku prawodawcy prawodawca musi przestrzegać reguł sztuki prawodawstwa (L.L. Fuller)
Stanowienie prawa sformalizowaniem start learning		(dokonywany przez kompetentny organ władzy publicznej; proces decyzyjny określony przez prawo; akty normatywne stanowione są w odpowiedniej formie; promulgacja)
Stanowienie prawa prospektywnoscia start learning		(sa zwrócone ku przyszłosci, normuja sytuacje w stosunku do nieokreślonej z góry liczby stanów rzeczy i adresatów).
Stanowienie prawa konstytutywnoscia start learning		(wprowadza lub usuwa z systemu prawa normy prawne. W przeciwieństwie do stwierdzenia obowiązywania istniejących już norm, wtedy akt jest deklaratoryjny)
umowy start learning		zawieranie umów o charakterze prawotwórczym, przekształcanie zwyczajów w prawo:
Precedens start learning		prawotwórcze orzecznictwo sądowe: decyzje sądowe wydawane w sprawach indywidualnych i konkretnych, które również są źródłami prawa powszechnie obowiązującego (precedens - dotyczy faktów, o których nikt wcześniej nie orzekał, albo orzekał w inny sposób)
zasada stare decisis start learning		zasada związania sądu orzeczeniem, które zapadło wczesniej w podobnej sprawie
○ ratio decidendi start learning		zasada rozstrzygnięcia, która wyprowadzana jest z wcześniejszego rozstrzygnięcia w podobnej sprawie. Stanowi podstawę do wydania wyroku w nowej, ale podobnej sprawie
overruling start learning		przełamanie precedensu
distinguishing start learning		odróżnienie określonego przypadku od innych podobnych spraw (pozwalają na dostosowanie norm do bieżących potrzeb).
Legislacja jako proces start learning		czynności podejmowane w celu przygotowania przepisów, które staną się prawem w drodze stanowienia
Legislacja jako rezultat start learning		całokształt lub jakaś część przepisów powstających w drodze stanowienia
Uczestnicy procesu legislacyjnego start learning		czynnik: polityczny, społeczny, fachowy
czynnik polityczny start learning		podmioty w największym stopniu odpowiedzialne za treść tworzonego aktu normatywnego;
czynnik społeczny start learning		podmioty zainteresowane aktem normatywnym jako jego potencjalni adresaci
czynnik fachowy start learning		eksperci formułujący postulaty odnośnie do poprawnego przygotowania aktu normatywnego
założenie metodologiczne start learning		rozumowania na gruncie teorii prawa opierają się na założeniu, że prawodawca jest podmiotem racjonalnym
postulat formułowany względem ustawodawcy faktycznego start learning		acjonalne prawotwórstwo jest pewnym wzorem, do którego powinni dążyć prawodawcy faktyczni
narzędzie interpretacji prawa: start learning		odwołanie do racjonalnego prawodawcy jest argumentem w dyskusjach dotyczących interpretacji tekstów prawnych
Akt normatywny start learning		opatrzony odpowiednią nazwą dokument wydany przez upoważniony organ zawierający normy prawne regulujące pewien zespół stosunków społecznych, skonstruowany jest z norm abstrakcyjno – generalnych
dyrektywy systematyki wewnętrznej aktu normatywnego start learning		dotyczą budowy tekstu prawnego, kolejności przepisów, sposobu ich redagowania itp.
stosowanie prawa sensu stricto start learning		proces decyzyjny, podejmowany przez kompetentny organ państwowyw efekcie prowadzi do wydania rozstrzygnięcia o charakterze indywidualnym i konkretnym
stanowienie prawa sensu largo start learning		Proces, w toku którego określony podmiot prawa podejmuje na podstawie norm o charakterze generalnym i abstrakcyjnym działania, które w efekcie prowadzą do powstania określonych obowiązków lub uprawnień, ewentualnie uprawnień i obowiązków
Modele stosowania prawa start learning		sylogistyczny/ argumentacyjny
Sylogistyczny start learning		ekst prawny stanowi zbiór „gotowych rozwiązań”; organ stosujący prawo w określonym stanie faktycznym dedukuje jedno słuszne rozstrzygnięcie, które wynika z obowiązujących przepisów prawa
Argumentacyjny: start learning		proces stosowania prawa polega na dokonywaniu wyborów pomiędzy różnymi, możliwymi do uzasadnienia (akceptowalnymi), alternatywnymi decyzjami prawa.
typy stosowania prawa start learning		sadowy. administracyjny
sądowy start learning		wiązany z postępowaniem sądowym, w tym z postępowaniem sądowym przed sądami administracyjnymi)
administracyjny start learning		yp stosowania prawa (wiązany z postępowaniem administracyjnym)
ideologie stosowania prawa start learning		związanej przez prawo, swododnej, praworządnej
ideologia decyzji związanej przez prawo start learning		bezpieczeństwo); decyzje zapadające w procesie prawa powinny być całkowicie zdeterminowane treścią norm prawnych. Ocena norm prawnych nie ma wpływu na treść decyzji
ideologia decyzji swobodnej start learning		(celowość, słuszność, sprawiedliwość); stosowanie prawa wymaga raczej poszukiwania prawa, a nie jego mechanicznej aplikacji
ideologia decyzji praworządnej start learning		(praworządność i racjonalność): decyzja racjonalna i praworządna to ta, która daje się uzasadnić w świetle prawa, nawet jeśli jest ona efektem szerokiej interpretacji przepisów
decyzje w procesie stosowania prawa start learning		walidacyjna / interpretacyjna / dowodowa
Decyzja walidacyjna start learning		obejmuje ustalenie, czy przepis prawa, który został wybrany jako podstawa rozstrzygnięcia w konkretnej sprawie, obowiązuje (ustalenie źródła, z jakiego czerpie on moc obowiązującą)
Decyzja interpretacyjna start learning		obejmuje ustalenie intencji prawodawcy. Stosujący prawo interpretuje wybrany obowiązujący przepis wtedy, gdy jest to konieczne w zakresie potrzebnym do wydania rozstrzygnięcia
Decyzja dowodowa start learning		obejmuje ustalenie czy prezentowane w postępowaniu fakty można uznać za udowodnione (domniemania prawne, fakty powszechnie znane, zasada swobodnej oceny dowodów
swobodna ocena dowodów start learning		uznanie dowodów za wiarygodne i pozwalające ustalić prawdziwy obraz faktu należy do organu stosującego prawo, decyzja nie jest ściśle zdeterminowana
związana (legalna) ocena dowodów start learning		z mocy samego prawa istnieją dowody bardziej i mniej wiarygodne, także takie których nie należy uwzględniać
podział ciężaru dowodu start learning		z znaczeniu formalnym / materialnoprawnym
W znaczeniu formalnym (procesowym) start learning		rozkład ciężaru dowodowego wskazuje podmioty, które powinny przejawiać inicjatywę w zbieraniu i wykazywaniu twierdzeń;
W znaczeniu materialnoprawnym start learning		rozkład ciężaru dowodu wskazuje, kto ponosi negatywne konsekwencje tego, że istnienie doniosłego dla rozstrzygnięcia sprawy faktu nie zostało w toku postępowania sądowego udowodnione
domniemaniem prawnym (wzruszalnym start learning		powoduje, że podmiot, który kwestionuje domniemanie, powinien udowodnić, że w konkretnym przypadku pomimo istnienia podstawy domniemania wysnuty z niej wniosek nie jest zgodny ze stanem zaistniałym w rzeczywistości
Domniemania prawne 3 Domniemaniem niewzruszalnym start learning		nie można obalić dowodem przeciwnym (ale czasem możliwe jest uchylenie podstawy tego domniemania)
podział decyzji stosowania prawa start learning		Kwalifikacja / finalna
Kwalifikacja start learning		olega na dokonaniu ustaleń dotyczących tego, czy udowodniony stan faktyczny stanowi ten fakt prawny, do którego odnosi się wybrany i zinterpretowany przepis prawa.
Decyzja finalna start learning		która wiąże się z ustaleniem konsekwencji prawnych faktu, który w wyniku subsumcji został zaklasyfikowany jako fakt przewidziany przez określony przepis prawa
Luz decyzyjny start learning		Luz decyzyjny pewien niezbędny zakres swobody decyzyjnej, w ramach którego podmiot stosujący prawo jest uprawniony do dokonywania wyborów w granicach zakreślonych przez prawodawcę
Klauzule generalne start learning		Klauzulami generalnymi (określanymi także jako klauzule odsyłające) określane są bądź przepisy prawa, które zawierają zwroty niedookreślone znaczeniowo, bądź zawarte w tekście prawnym zwroty niedookreślone znaczeniowo
Domniemanie prawdy start learning		norma nakazująca przyjąć za udowodniony jakiś fakt lub kształt prawa
res iudicata start learning		orzeczenia polegający na niedopuszczalności ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy
formalizm procesowy start learning		nadanie sprawności prze biegu postępowania pod względem technicznym
zakaz reformationis in peius start learning		zakaz pogarszania sytuacji oskarżonego w procesie, gdy wyrok zaskarżono wyłącznie na jego korzyść
zakaz dowodowy start learning		zmniejszenie szans wykrycia dowodu, a co za tym idzie jest odstępstwem od zasady prawdy materialnej
Podział Narzędzia argumentacyjne start learning		reguły inferencyjne / toposy prawnicze / reguły kolizyjne
reguły kolizyjne start learning		reguły mające na celu usunięcie sprzeczności norm w systemie prawa
reguły inferencyjne start learning		wykorzystywane w sytuacjach, które zostały uznane za nieunormowane przez prawo, nie są to wnioskowania logiczne poprawne
Podział reguł inferencyjnych start learning		argumentum a simili (per analogiam), argumentum a contrario argumentum a fortiori wnioskowanie z celu na środki (dyrektywy instrumentalnego nakazu i zakazu)
argumentum a simili (per analogiam) start learning		znajdują zastosowanie przy usuwaniu luk w prawie, mają 2 postacie:.
argumentum a fortiori start learning		(wnioskowanie z silniejszego) występujące w dwóch odmianach: -a maiori ad minus (z większego na mniejsze) -a minori ad maius *z mniejszego na większe)
argumentum a contrario start learning		jeśli kogoś i tylko jego dotyczy jakiś zakaz lub nakaz zachowania lub gdy zachowanie powinno nastąpić w pewnych warunkach to innych podmiotów lub w innych warunkach niż wskazane w hipotezie normy zakaz lub nakaz nie dotyczy.
wnioskowanie z celu na środki start learning		może przybrać kilka postaci: -jeżeli prawo nakazuje określone zachowanie Z lub osiągnięcie celu C to zakazane jest podejmowanie zachowań uniemożliwiających zrealizowanie zachowania Z lub osiągnięcia celu C
Podział luki w prawie start learning		luki extra legem / luki contra legem / luki inra legem/ luki techniczne / luki swoiste
luki extra legem start learning		ujemna ocena braku regulacji, która powinna istnieć (wnioskowanie per analogiam)
luki contra legem start learning		ujemna ocena istniejącej regulacji, postuluje się zastąpienie jej inną
“luki intra legem start learning		: mała precyzja istniejącej regulacji lub ujemna ocena istniejącego stanu
luki techniczne start learning		brak jakiegoś elementu normy skutkuje brakiem możliwości wydania rozstrzygnięcia
luki swoiste start learning		brak przepisu który w świetle obowiązujących norm powinien zostać ustanowiony
Analogiam legis (z ustawy) lub analogiam iuris (z prawa) start learning		analogia z ustawy polega na zastosowaniu do stanu rzeczy nieregulowanego (luka) regulacji dotyczącej stanu rzeczy podobnego do objętego luką
podział reguły kolizjne start learning		lex superior derogat legi inferiori, lex specialis derogat legi generali, lex posterior derogat legi priori
lex superior derogat legi inferiori start learning		akt wyższego rzędu uchyla moc obowiązującą aktu niższego rzędu, w zakresie, w którym stanowi inaczej.
lex specialis derogat legi generali start learning		przepisy (akty) szczególne derogują przepisy (akty) o charakterze ogólniejszym lub ogólnym, przy czym derogują je tylko w tym zakresie, w którym wprowadzają unormowanie odrębne
lex posterior derogat legi priori: start learning		późniejszy akt prawny uchyla moc obowiązującą aktu wcześniejszego, należy zatem kierować się postanowieniami aktu późniejszego
Kolejność wyboru reguł kolizyjnych start learning		(hierarchiczność, chronologiczność, szczególność))
hierarchiczności i chronologiczności start learning		przepis aktu hierarchicznie nadrzędnego (np. ustawy) wcześniejszy oraz przepis aktu hierarchicznie niższego (np. rozporządzenia) późniejszy
chronologiczności i szczególności start learning		przepis o charakterze lex specialis wcześniejszy oraz przepis o charakterze lex generalis późniejszy
hierarchiczności i szczególności start learning		przepis aktu hierarchicznie nadrzędnego lex generalis oraz przepis aktu hierarchicznie niższego lex specialis.
Topiki prawnicze start learning		clara non sunt interpredanta, ignorantia iuris nocet, non excusat, in dubio pro libertate
clara non sunt interpredanta start learning		to, co jasne, nie wymaga wykładni; lex retro non agit – prawo nie działa wstecz; pacta sunt servanda – zawartych umów należy przestrzegać;
ignorantia iuris nocet, non excusat start learning		nieznajomość prawa szkodzi i nie stanowi usprawiedliwienia;
in dubio pro libertate start learning		niedające się usunąć wątpliwości należy rozstrzygać na korzyść wolności; ne ultra petita – nie można zasądzić ponad żądanie; impossibilium nulla obligatio est – zobowiązanie do wykonania świadczenia niemożliwego jest nieważne
Podział interpretacji start learning		Sensu largissimo, Sensu largo, Sensu stricto,
Sensu largissimo start learning		(interpretacja dowolnego wytworu kultury
Sensu largo start learning		(interpretacja wypowiedzi językowych
Sensu stricto start learning		interpretacja wypowiedzi językowych w sytuacji braku jasności co do ich znaczenia)
espół czynności zmierzających do ustalenia znaczenia przepisu prawnego start learning		znaczenie pragmatyczne / apragmatyczne
Znaczenie pragmatyczne: start learning		roces myślowy, ogół czynności interpretatora.
Znaczenie apragmatyczne: start learning		rezultat tego procesu
Podział czynników wykładni prawniczej start learning		lingwistyzne / systemowe / funkcjonalne
Lingwistyczne start learning		(np. wieloznaczność sformułowań języka prawnego (nie prawniczego!), niepoprawne sformułowanie)
Systemowe start learning		(sprzeczności między przepisami aktów różnych poziomów, luki w prawie, relacje pomiędzy przepisami położonymi w różnych miejscach w systemie prawa).
Funkcjonalne start learning		dostosowywanie prawa do zmieniających się warunków społecznych, ekonomicznych, uwzględnienie celów prawodawcy)
Wieloznaczność leksykalna start learning		Art. 446 § 1 KPK Apelacja od wyroku sądu okręgowego, która nie pochodzi od prokuratora, powinna być sporządzona i podpisana przez adwokata, radcę prawnego albo radcę Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.
Wieloznaczność składniowa start learning		rt. 26 ust. 7a pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych [...]przepis obejmuje ulgą podatkową wydatki poniesione na zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji[...]
Nieostrość start learning		Nieostrość Art. 173 § 1 KK Kto sprowadza katastrofę w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym zagrażającą życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
Znaczenie literalne start learning		Art. 189a § 1 KK Kto dopuszcza się handlu ludźmi, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.
koncepcje interpretacji start learning		monizm / pluralizm / anarchizm
Monizm interpretacyjny start learning		jest tylko jedno obiektywne znaczenie)
Pluralizm interpretacyjny start learning		jest wiele znaczeń równoważnych).
Anarchizm interpretacyjny start learning		nie ma żadnych znaczeń poprawnych).
specyfika interpretacji start learning		stricto / largo
Stricto start learning		wszelkie procesy zmierzające do ustalenia znaczenia przepisów prawnych, których sens z pewnych powodów budzi wątpliwości (stosowanie dyrektyw wykładni: językowych, systemowych, funkcjonalnych)
Largo start learning		stosowanie dyrektyw wnioskowań prawniczych (np. analogii, argumentum a contrario itd. czy reguł kolizyjnych
podział wykładni ze wzgledu na dokonujący jej podmiot start learning		autentyczna / legalna / operatywna / doktrynalna
Wykładnia autentyczna start learning		dokonywana przez samego prawodawcę – moc wiążąca jest taka sama, jak moc wiążąca aktu normatywnego, którego dotyczy
Wykładnia legalna start learning		dokonywana przez uprawniony organ – moc wiążąca moze byc taka, jak aktu normatywnego, którego dotyczy. (SN, ale nie ma mocy powszechnie obowiązującej)
Wykładnia operatywna start learning		dokonywana na potrzeby danej sprawy (sądy, organy stosujące prawo) – szczególna role w tego rodzaju wykładni pełnia sady.
Wykładnia doktrynalna start learning		dokonywana przez doktrynę prawa
podział wykładni ze wzgledu na rezultat start learning		literalna / rozszerzająca / zawężająca
Wykładnia literalna start learning		dosłowna
Wykładnia rozszerzajaca start learning		przyjmuje szersze rozumienie przepisu niż wskazuje na to wykładnia literalna. Zakaz takiej wykładni w prawie karnym, podatkowym, przepisów będących wyjątkami.
Wykładnia zawężająca start learning		przyjmuje węższe rozumienie przepisu niż wskazuje na to wykładnia literalna. Zakaz wykładni zawężającej wolności i uprawnień.

ĆWICZENIA

You must sign in to write a comment

More