→ Prawo Rzeczowe → Start Learning

Question		Answer
Res corporales start learning		rzeczy Materialne, poznawalne zmysłowo, Byty fizycznie istniejące, mające samoistny charakter, mogą być przedmiotem prawa własności
Res incorporales start learning		rzeczy Niematerialne, Dostępne wyłącznie poznaniu intelektualnemu, Byty abstrakcyjne, istniejące w oparciu o obowiązujące prawo, nie mogą być przedmiotem prawa własności
res in commercio start learning		Rzeczy w obrocie, rzeczy które są przedmiotem własności prywatnej bądź w każdej chwili bez żadnych innych warunków mogą stać się przedmiotem własności prywatnej
res extra commercium start learning		Rzeczy poza obrotem, rzeczy które póki mają ten status nie mogą być przedmiotem prywatnej własności
res publicae start learning		Rzeczy publiczne, rzeczy które należały do narodu rzymskiego (drogi, porty morskie, teatry publiczne)
Res omnium communes start learning		należały do wszystkich ludzi (powietrze, morze)
Res sacrae start learning		rzeczy poświęcone bogom, poświęcone uroczystym aktem nazwanym konsekracją, miały ten status dopóki nie przeprowadzono aktu przeciwnego nazwanego profanacją
Res sanctae start learning		rzeczy poświęcone bogom w inny sposób, bogowie mają je chronić (mury, bramy miejskie)
Res religiosae start learning		rzeczy związane ze zmarłymi (miejsca pochówku, urny, cmentarze)
res nullius start learning		Rzecz niczyja, rzecz, która nie jest przedmiotem niczyjej własności w danym momencie, ale jednocześnie nie stanowi rzeczy wyjętej z obrotu. Własność na rzeczach niczyich nabywano zasadniczo poprzez zawłaszczenie
Res hostiles start learning		rzeczy należące do wrogów państwa rzymskiego
Res derelictae start learning		rzeczy porzucone z zamiarem pozbycia się ich własności
Res hereditariae start learning		rzeczy wchodzące w skład nieobjętego spadku - nabywane poprzez szczególny rodzaj zasiedzenia (usucapio pro herede)
Thesaurus start learning		skarb
Rzecz pojedyncza start learning		rzecz w której nie można wyróżnić części składowych, jest jednorodna, powstała w spoób naturalby bądź sztyczny
Rzecz złożona start learning		rzecz składająca się z części składowych, które nie mają prawnej samodzielności połączonych trwale w jedną całość. przy przyłączeniu cudzej rzeczy do rzeczy innej osoby to rzecz przyłączona traci swoją prawną samodzielność, nie można jej windykować
Rzecz zbiorowa start learning		zbiór rzeczy określonych wspólną nazwą służących zazwyczaj do jednego celu
res mancipi start learning		Własność przenoszona za pomocą mancypacji oraz in iure cessio.
res nec mancipi start learning		Do przeniesienia własności wystarczała traditio
res mobiles start learning		rzeczy ruchome, wszystkie rzeczy niebędące nieruchomościami. Zasiedzenie tych rzeczy wymagało rocznego posiadania
res immobiles start learning		nieruchomości, wyodrębnione części powierzchni ziemskiej oznaczone granicami i stanowiące odrębny przedmiot własności; oraz ich części składowe trwale z nim połączone. są to rzeczy oznaczone indywidualnie. Zasiedzenie 2 lata
rzeczy zużywalne start learning		ich prawidłowe wykorzystanie, zgodne z ich celem polega na ich zużyciu
rzeczy niezużywalne start learning		ich prawidłowe wykorzystanie nie polega na ich zużyciu
rzeczy podzielne start learning		takie które można podzielić bez zmiany ich istoty lub znaczącej zmiany wartości
rzeczy niepodzielne start learning		takie których nie można podzielić bez zmiany ich istoty lub znaczącej zmiany wartości
fructus start learning		pożytki
pożytki naturalne start learning		organiczne płody rzeczy lub oddzielone od nich części składowe, które stanowią normalny dochód z tej rzeczy
pożytki cywilne start learning		dochody, które rzecz przynosi na podstawie stosunku prawnego
przynależności start learning		rzeczy ruchome potrzebne do korzystania z innej rzeczy (rzeczy głównej) zgodnie z jej przeznaczeniem, jeżeli pozostają z nią w faktycznym i stałym związku odpowiadającym temu celowi.
possessio; possessio civilis start learning		Posiadanie- władztwo faktyczne nad rzeczą
corpus start learning		element obiektywny - rzeczywiste władztwo fizyczne nad rzeczą [wykonywane niekiedy pośrednio - poprzez udostępnienie rzeczy innej osobie]
animus start learning		element subiektywny - wola władania rzeczą we własnym imieniu
detentio; possessio naturalis start learning		Dzierżenie- władztwo faktyczne nad rzeczą obejmujące jedynie corpus, ale sprawowane in alieno nomine. To czy dana osoba jest dzierżycielem czy posiadaczem poznajemy po danym stosunku prawnym
Possessio iusta start learning		posiadanie słuszne- oparte o prawidłową podstawę prawną
possesio iniusta start learning		posiadanie niesłuszne- pozbawione prawidłowej podstawy prawnej
possesio bonae fidei start learning		posiadanie w dobrej wierze- osoba która nie ma podstawy prawnej posiadania, ale jest przekonana i dokonała należytej staranności myśląc że ta podstawa prawna istnieje
Possessio malae fide start learning		posiadaczem w złej wierze jest osoba, która wie, lub powinna wiedzieć że nie ma prawidłowej podstawy prawnej posiadania
possessio vitiosa start learning		Posiadanie wadliwe- nabyte w sposób niedozwolony
corpore et animo start learning		wymagano, by nabywca posiadania pojął rzecz we władztwo fizyczne (corpus) oraz, by miał wolę posiadania rzeczy dla siebie (animus)
traditio longa manu start learning		przekazanie władztwa nad rzeczą
occulius et affectu start learning		nabycie nieruchomości przez okazanie jej z wysoko położonego punktu
Traditio brevi manu start learning		sytuacja gdy dotychczasowy dzierżyciel na podstawie czynności prawnej staje się posiadaczem
Constitutum possessorium start learning		umowne przeniesienie posiadania, w którym dotychczasowy posiadacz staje się dzierżycielem
Interdicta retinendae possessionis start learning		służą do ochrony posiadania które ktoś narusza (charakter prohibitoryjny)
Interdictum utrubi start learning		służy do ochrony posiadania rzeczy ruchomych
Interdictum uti possidetis start learning		służy do ochrony posiadania nieruchomości, przysługiwał tylko właścicielowi niewadliwemu
Interdicta recuperandae possessionis start learning		służą do ochrony utraconego posiadania (charakter restytutoryjny)
Interdictum unde vi start learning		chroni posiadacza wyrzyconego z nieruchomości siłą o ile był posiadaczem niewadliwym i skorzystał z interdyktu w terminie roku
Interdictum de vi armata start learning		chroni posiadacza wyrzyconego z nieruchomości siłą zbrojną, przydługiwał także posiadaczowi wadliwemu i nei było ograniczenia z korzystania
Interdictum de precario start learning		gdy prekarzysta nie oddaje rzeczy na wezwanie właściciela
plena in re potestas start learning		„pełne władztwo nad rzeczą"; prawo podmiotowe bezwzględne, rodzaj władztwa nad rzeczą uprawniający do korzystania z niej oraz rozporządzania nią z wyłączeniem innych osób
własność jest prawem do dysponowania rzeczą materialną w sposób zupełny, chyba że ustawa wyraźnie je ogranicza start learning		Dominium est ius de re corporali perfecte disponendi, nisi lege prohibeatur
operis novi nuntiatio start learning		sprzeciw co do wzniesienia nowego budynku na gruncie sąsiednim
interdictum demolitorium start learning		interdykt o rozbiórkę
ius possidendi start learning		Prawo do posiadania rzeczy
ius utendi start learning		prawo do używania rzeczy
ius abutendi start learning		prawo do zużycia rzeczy
absus iuris start learning		nadużycie prawa podmiotowego
ius fruendi start learning		prawo do pobierania pożytków z rzeczy
ius disponendi start learning		prawo do rozporządzania rzeczą
communio pro indiviso/ condominium start learning		współwłasność, sytuacja, w której istnieje kilku właścicieli na jednej rzeczy - każdy z nich miał swój udział wyrażony ułamkowo
podział quoad usum start learning		ustalenie korzystania z rzeczy
umowne zniesienie współwłasności start learning		jeżeli są się w stanie dogadać, zgodne oświadczenie woli współwłaścicieli
sądowe zniesienie współwłasności start learning		jeżeli nie są w stanie się dogadać, na podstawie actio communi dividundo
dominum ex iure quiritium start learning		własność kwirytarna, przysługiwała tylko obywatelom rzymskim, chroniona przez prawo cywilne
własność bonitarna start learning		rodzaj władztwa na rzeczy który powstawał w sytuacji kiedy dana osoba nie nabywała własności kwirytarnej, ale w świetle prawa pretorskiego zasługiwała na ochronę- mogła wykonywać wszystkie uprawnienia właściciela z włączeniem innych osób
immisje start learning		szkodliwe oddziaływania sąsiedniego gruntu
duplex dominium start learning		podwójna własność- gdy było dwóch właścicieli (bonitarny i kwirytarny), po roku (w przypadku rzeczy ruchomych) lub 2 latach (w przypadku rzeczy nieruchomych) właściciel bonitarny stawał się właścicielem kwirytarnym w skutek zasiedzenia
własność Possessio vel ususfructus start learning		quasi-własność na gruntach prowincjonalnych- położonych poza italią
vectigal start learning		podatek gruntowy
Pochodne sposoby nabycia własności start learning		gdy poprzednik prawny przenosi własność na nabywcę
titulus adquirendi dominii start learning		czynność zobowiązująca do przeniesienia własności i jednocześnie causa dla czynności rozporządzającej
modus adquirendi dominii start learning		czynność rozporządzająca- czynność rodząca skutek rzeczowy w postaci przeniesienia własności
Mancypacja start learning		pochodny, formalny sposób nabycia własności kwirytarnej polegający na rytualnym przekazaniu rzeczy z udziałem libripensa i w obecności 5 świadków [wszyscy musieli być dojrzałymi obywatelami rzymskimi]. była czynnością prawną abstrakcyjną
In iure cesio start learning		pochodny, formalny sposób nabycia własności kwirytarnej polegający na pozornym procesie windykacyjnym (odstąpieniu rzeczy w obecności pretora na wzór fazy in iure w procesie - stąd nazwa)
Tradycja start learning		pochodny, nieformalny sposób nabycia własności polegający na wydaniu rzeczy. W przypadku res mancipi dochodziło do nabycia wyłącznie własności bonitarnej
iusta causa traditionis start learning		słuszna przyczyna tradycji, czynność zobowiązująca na podstawie której dokonuje się tradycji
Zasiedzenie start learning		sposób nabycia własności przez nieprzerwane posiadanie rzeczy w ciągu ustawowo określonego czasu, przy zachowaniu określonych prawem przesłanek
zasiedzenie jest nabyciem własności wskutek posiadania rzeczy przez czas określony prawem start learning		Usucapio est adiectio dominii per continuationem possessionis temporis lege definiti
Usucapio start learning		dostępne tylko obywatelom rzymskim zasiedzenie według prawa cywilnego prowadzące do nabycia własności kwirytarnej po spełnieniu przesłanek
Res habilis start learning		rzecz musiała być niewyłączona od zasiedzenia. Rzeczami wyłączonym od zasiedzenia były rzeczy: wyłączone z obrotu, niematerialne (wyjątek- służebności, spadek), skradzione bądź zabrane przemocą, należące do fiskusa
iustus titulus usucapionis start learning		słuszny tytuł zasiedzenia- podstawa prawna w oparciu o którą weszło się w posiadanie
Praescriptio longi temporis start learning		zasiedzenie na gruntach prowincjonalnych prowadzące do nabycia possessio vel ususfructus. Instytucja wykształciła się z zarzutu procesowego „długiego czasu". Następowało po spełnieniu przesłanek
Inter praesentes start learning		zasiedzenie gruntu w przypadku gdy poprzednik zamieszkuje tę samą prowincję w której znajduje się dany grunt
inter absentes start learning		zasiedzenie gruntu w przypadku gdy poprzednik zamieszkuje inną prowincję niż ta w której znajduje się dany grunt
occupatio start learning		Zawłaszczenie- pierwotny sposób nabycia własności na rzeczach niczyich [za wyjątkiem skarbu oraz przedmiotów wchodzących w skład spadku nieobjętego] za spełnieniem dwóch przesłanek
rzecz niczyja przypada temu, kto ją pierwszy zawłaszczy start learning		res nullius cedit primo occupanti
Akcesja start learning		nabycie własności poprzez połączenie rzeczy- rzecz dotychczas samodzielna staje się częścią składową innej rzeczy („rzeczy głównej")
Accessio cedit principali start learning		zasada według której należało określić która rzecz ma charakter przyrostu a która stanowi rzecz główną
alluvio start learning		przymulisko - nabycie własności na gruncie nadbrzeżnym, który wyłonił się wskutek powolnego nanoszenia osadu
akcesja dwóch nieruchomości start learning		stosowano zasadę accessio cedit principali - należało określić, która rzecz ma charakter „przyrostu", a która stanowi „rzecz główną"; najczęściej dotyczyła akcesji rzecznych
avulsio start learning		oderwisko - nabycie własności wskutek trwałego połączenia gruntu nadbrzeżnego z fragmentem gruntu oderwanym przez gwałtowny bieg w górze rzeki (przyjmowano, że trwałe połączenie zachodzi, gdy ukorzenią się rośliny)
alveus derelictus start learning		osuszone wskutek zmiany biegu rzeki publicznej koryto przypadało właścicielom gruntów nadbrzeżnych
insula in flumine nata start learning		wyspa powstała na rzece przypadała właścicielom gruntów nadbrzeżnych
akcesja dwóch ruchomości start learning		również stosowano zasadę accessio cedit principali. wymagała każdorazowego ustalenia, która rzecz jest „główna", a która stanowi „przyrost".
ferruminatio start learning		przyspawanie - połączenie w sposób uniemożliwiający identyfikację miejsca złączenia „przyrostu" (części składowej) i „rzeczy głównej" - definitywne nabycie własności
adplumabtio start learning		przylutowanie - połączenie w sposób umożliwiający identyfikację miejsca złączenia „przyrostu" [części składowej] i „rzeczy głównej" - możliwość zastosowania actio ad exhibendum a następnie windykowania „przyrostu"
akcesja ruchomości do nieruchomości start learning		stosowano zasadę superficies solo cedit - nieruchomość jest zawsze „rzeczą główną", a ruchomość stanowi „przyrost"
Superficies solo cedit start learning		zasada według której rzeczą główną jest zawsze nieruchomość, a ruchomość stanowi przyrost
inaedicifatio start learning		postawienie budynku na cudzym gruncie z własnych materiałów - budynek staje się częścią składową gruntu o ile ma trwałe fundamenty
implantatio start learning		zasadzenie roślin na cudzym gruncie - stają się częścią składową gruntu z chwilą ukorzenienia
satio start learning		zasianie zbóż na cudzym gruncie.
Specyfikacja start learning		nabycie własności na rzeczy ruchomej wykonanej z cudzych materiałów bez zgody ich właściciela
Ochrona petytoryjna start learning		ochrona prawa własności
Rei vindicati start learning		skarga windykacyjna/ wydobywcza- środek ochrony prawnej przysługujący właścicielowi kwirytarnemu, który pozbawiony został posiadania rzeczy
fictus possessor start learning		posiadacz fikcyjny -osoba, która twierdziła, że jest posiadaczem, by umożliwić zasiedzenie innej osobie lub podstępnie pozbyła się rzeczy, by uniknąć zasądzenia
cum omnis causa start learning		z wszystkimi pożytkami
actio arbitraria start learning		sędzia wzywał pozwanego do zwrotu rzeczy pod rygorem zasądzenia na kwotę odpowiadającą wartości rzeczy oszacowanej przez powoda
impensae start learning		Nakłady- wydatki związane z rzeczą
impensae necessariae start learning		nakłady konieczne- wydatki niezbędne dla zachowania rzeczy w stanie przydatnym do normalnego korzystania zgodnie z jej przeznaczeniem
impensae utiles start learning		nakłady użyteczne- wydatki poniesione w celu ulepszenia rzeczy
imepnsae voluptuariae start learning		nakłady zbytkowne- wydatki w celu nadaniu rzeczy cech odpowiadających szczególnym upodobaniom posiadacza
Ius retnetionis start learning		prawo retencji - prawo do zatrzymania rzeczy przez jej posiadacza do chwili rozliczenia nakładów
Actio negatoria start learning		skarga negatoryjna- skarga przysługująca właścicielowi kwirytarnemu, którego prawo na rzeczy zostaje naruszone w inny sposób, niż poprzez pozbawienie go posiadania, który żąda zaprzeczenia jakoby pozwanemu przysługiwało jakieś prawo na rzeczy powoda
cautio de amplius non turbando start learning		stypulacyjne zabezpieczenie, mającego gwarantować, że w przyszłości nie dojdzie już do naruszeń
Actio publiciana start learning		skarga windykacyjna przysługująca właścicielowi bonitarnemu. Opierała się ona o fikcję, zgodnie z którą powód będący posiadaczem zmierzającym do zasiedzenia, był traktowany jak właściciel kwirytarny
iura in re aliena start learning		prawa na rzeczy cudzej- Ograniczone prawa rzeczowe- prawa rzeczowe o charakterze bezwzględnym, polegające na wykonywaniu ograniczonego władztwa nad rzeczą, będącą cudzą własnością
służebność nie może polegać na działaniu start learning		Servitus in faciendo consistere nequit
nie może istnieć służebność na innej służebności start learning		Servitus servitutis esse non potest
służebność należy wykonywać oględnie start learning		Servitutibus civiliter utendum est
nie można mieć służebności na rzeczy własnej start learning		Nemini res sua servit
służebności gruntowe miejskie start learning		służebności związane z budownictwem
Ususfructus start learning		użytkowanie- Przedmiotem użytkowania mogły być tylko rzeczy niezużywalne (w przypadku rzeczy zużywalnych uznawano istnienie „użytkowania nieprawidłowego" - quasi-ususfructus - konstrukcja zbliżona do pożyczki)
użytkowanie jest prawem do korzystania i pobierania pożytków z cudzej rzeczy, zachowując jej substancję start learning		Ususfructus est ius alienis rebus utendi, fruendi salva rerum substantia
Usus start learning		używanie - prawo do korzystania z cudzej rzeczy, ale zasadniczo bez możliwości pobierania pożytków [chyba, że dla własnej konsumpcji]
Habitatio start learning		prawo do zamieszkiwania w cudzym domu
Operae servorum et animalium start learning		prawo do korzystania z cudzych niewolników i zwierząt
Deductio servitutis start learning		zastrzeżenie ustanowienia służebności w przypadku mancypacyjnego zbycia gruntu
vindicatio servitutis/ actio confessoria start learning		powództwo rzeczowe przeciw każdemu, kto uniemożliwia wykonywanie służebności- powód domagał się potwierdzenia przysługującego mu prawa, zaprzestania naruszeń, naprawienia szkód, zabezpieczenia na wypadek naruszeń przyszłych
Zastaw start learning		ograniczone prawo rzeczowe przysługujące wierzycielowi zastawniczemu (zastawnik) na rzeczy dłużnika zastawnego (zastawca), mające zabezpieczać ewentualne roszczenia zastawnika w przypadku niewykonania przez zastawcę świadczenia.
fiducia cum creditore start learning		"przewłaszczenie na zabezpieczenie" - Historyczny poprzednik zastawu, powiernicze przeniesienie własności rzeczy z zastrzeżeniem jej zwrotu po spłacie długu.
Pignus start learning		zastaw ręczny, polegający na przeniesieniu posiadania na zastawnika, a nie własności. Powstawał na podstawie kontraktu realnego (dochodzącego do skutku z wydaniem rzeczy) o tej samej nazwie.
Hypotheca start learning		zastaw umowny, przy którym nie dochodziło do przeniesienia posiadania. W takiej sytuacji dopiero ewentualne niewykonanie zobowiązania przez dłużnika wiązało się z przeniesieniem posiadania przedmiotu zastawu na wierzyciela
lex commissoria start learning		uprawnienie do zachowania przedmiotu zastawu na własność zastawnika
Zastaw uprzywilejowany start learning		zaspokajany z pominięciem zasady prior tempore, potior iure

prawo rzeczowe

You must sign in to write a comment

More