→ Nowotworpato → Start Learning / Download MP3 Flashcards

Question		Answer
Neoplazja śródnabłonkowa (dysplazja start learning		Stanowi narastające zaburzenia cytologiczne, histologiczne i architektoniczne, występujące wyłącznie w nabłonku, poprzedzające raka
dysplazja obraz mikro start learning		 Powiększenie komórek oraz zwiększenie ich ilości  Polimorfizm (pod względem kształtu, wielkości i zabarwienia)  Hiperchromazję jąder  Zwiększoną liczbę fizjologicznych
Neoplazja wewnatrznablonkowa start learning		Wszystkie te zmiany występują ponad błoną podstawną nabłonków – nie naciekają jej. Jest to zjawisko korzystne dla pacjenta, ponieważ w nabłonku nie znajdują się naczynia krwionośne, ani naczynia limfatyczne
Na etapie dysplazji usunięcie nowotworowo zmienionego nabłonka start learning		daje nawet 100% szansę wyleczenia
Wyróżniamy 3 stopnie dysplazji: malego start learning		małego stopnia – zmiany w nabłonku obejmują tylko dolną 1/3 jego struktury. Częściowo zostaje zachowane normalne dojrzewanie wyższych warstw nabłonka oraz jego architektura.
Wyróżniamy 3 stopnie dysplazji: srednieog start learning		średniego stopnia – zmiany obejmują do 2/3 wysokości nabłonka
Wyróżniamy 3 stopnie dysplazji: duzego start learning		dużego stopnia (rak przedinwazyjny, carcinoma in situ, rak 0°) – zmiany obejmują cały nabłonek oraz ciągle nie naciekają jego błony podstawn
Nabłonka wielowarstwowego płaskiego (SIN) start learning		CIN – skala oceniająca zmiany w nabłonku wielowarstwowym płaskim szyjki macicy. LaIN – skala dla krtani BIN – skala dla oskrzeli EIN – skala dla przełyku VaIN – skala dla pochwy VIN – skala dla sromu
Nabłonka gruczołowego (GIN start learning		CoIN – skala dla jelita grubego PIN – skala dla prostaty MIN – skala dla sutka  DIN – przewodowa neoplazja wew.  LIN – zrazikowa neoplazja wew. PaIN – skala dla trzustki GaIN – dwustopniowa skala dla żołądk EIN-skala dla endometrium
Brak atypii nie zawsze upoważnia do rozpoznania nowotworu złośliwego np. start learning		w przypadku NET i GIST
Atypia 1 start learning		espół cech cytologicznych mogących sugerować nowotwór złośliwy.  Zwiększenie stosunku jądrowo-cytoplazmatycznego – wzrost objętości jądra w stosunku do cytoplazmy, może osiągać nawet stosunek 1:1
Atypia 2 start learning		Polimorfizm komórkowy (różnorodność pod względem wielkości, kształtu i zabarwienia)  Hiperchromazja jąder - nadmierna barwliwość spowodowana wzrostem zawartości DNA
Atypia3 start learning		Heterochromazja jąder - różna intensywność zabarwienia chromatyny w różnych miejscach jądra  Nieregularny kształt jąder komórkowych  Nieregularnie pogrubiała błona jądrowa
Atypia4 start learning		Ogromne, mnogie jąderka o nieregularnym kształcie  Obecność patologicznych mitoz – figur podziału (wzrasta indeks mitotyczny)  Anarchia architektoniczna
Atypia45 start learning		Utrata biegunowości komórek  Obecność jednojądrowych lub wielojądrowych nowotworowych komórek olbrzymich
Anaplazja start learning		Cecha złośliwości nowotworu. Polega na odróżnicowaniu lub utracie zdolności strukturalnego i funkcjonalnego różnicowania prawidłowych komórek, wskutek czego pojawiają się populacje komórek niezróżnicowanych (anaplastyczny
Kataplazj start learning		Określa zjawisko powstania komórek zróżnicowanym morfologicznie (przypominają budową komórki, z których się wywodzą), lecz nienależycie zróżnicowanych czynnościowo
Kataplazja przyklad start learning		Przykładem są nowotworowe fibroblasty, które nie są w stanie produkować kolagenu bądź proteoglikanów.
Nowotwór jest start learning		o nadmierny, niekontrolowany rozplem określonej tkanki. Powstaje jako następstwo zaburzeń dynamizmu i prawidłowego przebiegu cyklu komórkowego, zaburzeń różnicowania się komórek oraz nieprawidłowej komunikacji międzykomórkowe
Nowotwory łagodne start learning		 Fibroma – włókniak  Adenoma – gruczolak  Lipoma – tłuszczak  Papiloma – brodawczak
Nowotwory złośliwe start learning		–carcinoma (w języku polskim –rak), jeżeli nowotwór jest pochodzenia nabłonkowego oraz przyrostek –sarcoma (po polsku –mięsak), jeżeli jest pochodzenia mezenchymalnego.
Nowotwory złośliwe 2 start learning		 Adenocarcinoma – gruczolakorak  Carcinoma urotheliale – rak urotelialny  Liposarcoma – tłuszczakomięsak  Osteosarcoma – kostniakomięsak
Wyróżniamy 3 typy ich wzrostu nowotory lagodne start learning		o egzofityczny – do światła wolnej przestrzeni lub na powierzchni skóry, pod postacią np.: o rozprężający – w głąb tkanek litych, mogą powodować ucisk na narząd i jego atrofię
Wyróżniamy 3 typy ich wzrostu nowotory lagodne2 start learning		o rozlany – występuje w przypadku naczyniaków, przypomina naciekanie
perły rogow start learning		now. lagodne Posiadają wysoki stopień zróżnicowania komórek- ściśle przypominają tkankę macierzystą, czasami są nie do odróżnienia. Mogą zachować funkcję komórek pierwotnych -ekotopowe wydzielanie hormonów, wydzielanie keratyny
Gruczolak start learning		nowotwór łagodny wywodzący się z nabłonka gruczołowego, np.:  gruczolak jelita grubego (wyróżniamy 3 typy: cewkowy, kosmkowy, cewkowo-kosmkowy)  gruczolak wielopostaciowy ślinianki  gruczolak wątrobowokomórkowy 
Gruczolakotorbielak start learning		gruczolak o budowie torbielowatej (najczęściej w jajniku)
Brodawczak start learning		nowotwór łagodny nabłonka pokrywnego (skóry i błon śluzowych), rośnie egzofityczne, tworząc palczaste wypustki układające się w kształt liści paproci.  brodawczak płaskonabłonkowy (np. skóry) 
Nowotwory łagodne pochodzenia mezenchymalnego start learning		Tłuszczak – nowotwór łagodny wywodzący się z tkanki tłuszczowej  Włókniak – nowotwór łagodny wywodzący się z tkanki łącznej  Naczyniak chrzestniak miesak
Naczyniak start learning		nowotwór łagodny wywodzący się z układu naczyń. Często występuje w wątrobie, skórze, trzonach kręgów oraz w podstawie czaski. Wyróżniamy naczyniaki:  krwionośne (typy: włosowaty, jamisty)  chłonne
Chrzęstniak start learning		nowotwór łagodny wywodzący się z tkanki chrzęstnej
W przypadku potworniaka dojrzałego start learning		makroskopowo można dostrzec charakterystyczną torbiel skórzastą.
Makroskopowe cechy nowotworów łagodnych: 1 start learning		1. Są wyraźnie odgraniczone włóknistą torebką (z wyjątkiem nieotorebkowanych mięśniaków macicy oraz naczyniaków) 2. Stanowią zmiany o kształcie okrągłym lub owalnym
Makroskopowe cechy nowotworów łagodnych: 2 start learning		3. Wyglądem mogą przypominać tkankę, w której się znajdują, lub znacznie się od niej różnić (naczyniaki wątrob
Makroskopowe cechy nowotworów łagodnych: 3 start learning		4. W przypadku nowotworów łagodnych torbielowatych można zauważyć jedno- lub wielokomorowe torbiele różnej wielkości. Wyścielone są one nowotworowo rozrastającym się nabłonkiem, który może wydzielać treść surowiczą lub śluzową
Makroskopowe cechy nowotworów łagodnych: 4 start learning		5. W przypadku powstania polipów, na jego szczycie mogą znaleźć się niewielkie nadżerki. 6. Zmiany martwicze zazwyczaj nie występują
Mikroskopowe cechy nowotworów łagodnych: start learning		1. Wysokie zróżnicowanie komórek (niska atypia) 2. Często zachowują funkcje komórek pierwotnych, przez co mogą skutkować np. ekotopowym wydzielaniem hormonó
Mikroskopowe cechy nowotworów łagodnych:2 start learning		3. Niewielka ilość patologicznych figur podziału lub całkowity ich brak 4. Brak zmian martwiczych, krwotocznych, czasami na skutek zaburzenia ukrwienia występują zmiany włóknisto-szkliste
Mikroskopowe cechy nowotworów łagodnych:3 start learning		5. W miarę prawidłowa struktura architektoniczna zajętej tkanki
Nowotwory złośliwe Wykazują zupełnie odmienne cechy, niż nowotwory łagodne:  Szybki i niesymetryczny wzrost start learning		egzofityczny, mezofityczny, endofityczny...
DEsmoplzja start learning		Polega ona na odczynowym włóknieniu naciekanych tkanek. Na jej skutek spada ilość elementów łączących komórki np. adhezyn, co powoduje rozpad nowotworu i wytworzenie przerzutów
Desmoplazja często występuje start learning		w rakach sutka oraz w rakach żołądka. Skutkuje powstaniem raka włóknistego lub raka rdzeniastego.
Nowotwory złośliwe pochodzenia nabłonkowego (raki1 start learning		ak płaskonabłonkowy np. skóry, oskrzeli, szyjki macicy, krtani i przełyku. Może on być rogowaciejący lub nierogowaciejący
Nowotwory złośliwe pochodzenia nabłonkowego (raki2 start learning		Rak podstawnokomórkowy skóry  Rak z nabłonka przejściowego, np. pęcherza moczowego  Gruczolakoraki
Nowotwory złośliwe pochodzenia nabłonkowego (raki3 start learning		Gruczolakotorbielakorak – gruczolakorak o budowie torbielowatej  Rak gruczołowo-płaskonabłonkowy
Nowotwory złośliwe pochodzenia mezenchymalnego (mięsaki1 start learning		Tłuszczakomięsak – nowotwór złośliwy wywodzący się z tkanki tłuszczowej. Wyróżniamy typy tłuszczakomięsaków: wysoko zróżnicowane, śluzowate, różnokształtno-komórkowe
Nowotwory złośliwe pochodzenia mezenchymalnego (mięsaki2 start learning		Włókniakomięsak – nowotwór złośliwy wywodzący się z tkanki łącznej  Mięśniakomięsak gładkokomórkowy – nowotwór złośliwy pochodzący z mięśni gładkichChrzęstniakomięsak – nowotwór złośliwy wywodzący się z tkanki chrzęstnej
Nowotwory złośliwe pochodzenia mezenchymalnego (mięsaki3 start learning		Mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy – n. złośliwy wywodzący się z mięśni poprzecznieprążkowanych. Wyróżniamy typy: groniasty (zarodkowy), pęcherzykowy, pleomorficzny
Nowotwory złośliwe pochodzenia mezenchymalnego (mięsaki4 start learning		Naczyniakomięsak – nowotwór złośliwy wywodzący się z układu naczyniowego  Kostniakomięsak – nowotwór złośliwy wywodzący się z tkanki kostnej
Nowotwory złośliwe pochodzenia mezenchymalnego (mięsaki5 start learning		Chłoniaki i białaczki – nowotwory złośliwe wywodzące się (kolejno) z układu komórek limfoidalnychi komórek szeregu hemopoezy
Spoistość guza start learning		Nie przypominają pierwotnej tkanki, różnią się od niej spoistością i barwą. Spoistość guza nowotworowego zależy od stosunku ilości tkanki łącznej (wytworzonej w procesie desmoplazji) do ilości komórek nowotworowych w jego obrębi
Spoistość guza Na tej podstawie wyróżniam start learning		RAKI RDZENIASTE I TWARDE
RDZENIASTE RAKI start learning		Raki rdzeniaste – zawierają dużo komórek nowotworowych i małą ilość włókien łącznotkankowych. Są kruche i miękkie
RAKI TWARDE start learning		Raki twarde (włókniste/desmoplastyczne) – zawierają znacznie większą ilość włókien łącznotkankowych, niż komórek nowotworowych. Są twarde. Rozrastają się w obrębie narządów kształtu rurowatego – przełyk, jelito
„skórzaną butelkę start learning		W przypadku raka sygnetowatokomórkowego żołądka można zaobserwować tzw. „skórzaną butelkę”. Jest to obraz rozległego nacieku i włóknienia ścian żołądka
Nowotwory mieszane start learning		pochodzą zwykle z jednego listka zarodkowego. Stanowią zmiany zróżnicowane w więcej niż jednym kierunku np. nabłonkowy np. rak gruczołowo-płaskonabłonkowy,
Nowotwory złożone start learning		stanowią twory nabłonkowo-mezenchymalne
Nowotwory złożone – stanowią twory nabłonkowo-mezenchymalne. Dzielą się na: start learning		Zmiany łagodne – gruczolakowłókniak (najczęstszy nowotwór piersi kobiet), guz liściasty piersi o Zmiany złośliwe – mięsakorak o Zmiany z jednym składnikiem łagodnym i jednym złośliwym
Nowotwory zarodkowe (germinalne start learning		Powstają głównie w gonadach, z pierwotnych komórek płciowych lub komórek odpowiadających dalszym etapom ich rozwoju oraz wczesnym okresom rozwoju zarodka.
Nowotwory zarodkowe (germinalne przykald start learning		Mogą różnicować się w kierunku tkanek pozazarodkowych, np. guz zatoki endodermalnej (YST), nabłoniak kosmówkowy złośliwy (kosmówczak) i tkanek somatycznych dojrzałych lub niedojrzałych – potworniaki.
Nowotwory pochodzenia glejowego (glejaki start learning		Gwiaździaki o Skąpodrzewiaki o Wyściółczaki
owotwory sznurów płciowych i zrębu gonad start learning		Folliculoma (ziarniszczak) o Androblastoma (jądrzak) o Gonadoblastoma (rozrodczak zarodkowy) o Włókniak
Czerniak złośliw start learning		nie jest rakiem, ponieważ nie wywodzi się z tkanki nabłonkowej, lecz z melanocytów. To samo tyczy się np. nowotworów złośliwych krwi (białaczek), nowotworów mózgu, układu chłonnego.
Typing start learning		– określenie typu histologicznego nowotworu oraz nazwanie go zgodnie z nomenklaturą obowiązującą w stosowanej klasyfikacji nowotworów (prawie zawsze WHO-wskiej, opartej na histogenezie
Hamartoma start learning		wynika z zaburzeń organogenezy. Polega na nieprawidłowym ułożeniu tkanek względem siebie w narządzie
Choristia start learning		obecność fragmentu tkanki lub narządu w nieprawidłowym miejscu na skutek przemieszczenia się fragmentu zawiązka (heterotropowych odprysków)
Przeważnie nowotwory łagodne rosną wolno, zaś złośliwe szybko. Istnieje jednak wiele wyjątków od tej reguły, np.: start learning		Mięśniak gładkokomórkowy macicy Gruczolak przysadki
Mięśniak gładkokomórkowy macicy start learning		– jego wzrost jest uwarunkowany wpływem poziomu estrogenów krążących we krwi. Guzy te mogą gwałtownie się zwiększać w czasie ciąży (wysoki poziom estrogenów) oraz ulegać atrofii
Gruczolak przysadki start learning		może gwałtownie się kurczyć, wskutek nadmiernego powiększenia oraz ucisku ograniczającego dopływ krwi do masy guza
Najszybciej rosnącym nowotworem jest start learning		chłoniak Burkitta (indeks mitotyczny 100%).
indeks mitotyczny start learning		Szybkość wzrostu nowotworów patolog może ocenić na podstawie indeksu mitotycznego (IM), czyli liczby figur podziału na 1, 10 lub 50 pól widzenia (HPF – pole widzenia przy powiększeniu 400x).
naciekanie) start learning		o Naciekanie wielkoogniskowe – najpomyślniejsze rokowanie dla pacjenta o Naciekanie drobnoogniskowe o Naciekanie rozproszone – rokowanie najmniej pomyślne dla pacjenta
Nowotwór może szerzyć się drogą1 start learning		Naczyń limfatycznych – droga bardziej typowa dla raków. Komórki nowotworowe aktywnie migrują między komórkami śródbłonka do naczynia i przemieszczają się jak zatory
Nowotwór może szerzyć się drogą2 start learning		Żył – ich ściany stosunkowo łatwo ulegają naciekowi nowotworowemu. Komórki nowotworowe po wniknięciu do światła żyły rozrastają się wewnątrznaczyniowo.
Raki nerki mogą start learning		naciekać żyłę nerkową, żyłę główną dolną, aż do prawej połowy serca. Rak wątrobowokomórkowy penetruje żyłę wrotną.
Nowotwór może szerzyć się drogą3 start learning		Tętnic – rzadko ulegają naciekowi (są odporne na inwazję). Jest to spowodowane dużą ilością włókien elastycznych w tętnicach oraz małą zawartością elastazy w komórkach nowotworowych
Nowotwór może szerzyć się drogą4 start learning		rzestrzeni około pni nerwowych – szczególnie często w rakach przewodu pokarmowego. Stanowi wyraz zaawansowania choroby oraz obecności przerzutów w węzłach chłonnych 
Nowotwór może szerzyć się drogą5 start learning		rzestrzeni około pni nerwowych – szczególnie często w rakach przewodu pokarmowego. Stanowi wyraz zaawansowania choroby oraz obecności przerzutów w węzłach chłonnych 
Nowotwór może szerzyć się drogą6 start learning		Jam surowiczych (np. opłucna, otrzewna) – odbywa się przez bezpośrednie naciekanie lub implantację (samowszczepienie się komórek nowotworowych).
Nowotwór może szerzyć się drogą7 start learning		Przewodami – w świetle przewodów wysłanych nabłonkami rozrastają się raki np. rak nerki może szerzyć się moczowodem aż do zajęcia pęcherza moczowego, rak macicy
Nowotwory złośliwe mogą rozsiewać się jedną z czterech dróg: start learning		Rozsiew w obrębie jam ciała Rozsiew przez układ limfatycznyRozsiew hematogeny Rozsiew przez płyn MR
Rozsiew w obrębie jam ciała start learning		zczególnie często w rakach jajnika
Rozsiew przez układ limfatyczny start learning		bardziej typowy dla raków. Przepływ limfy jest bardzo wolny i tylko większe naczynia mają rozwiniętą błonę mięśniową, której skurcze mogą nadawać ruch cieczy. Ich ścianę stanowi zasadniczo tylko śródbłone
węzeł wartowniczy start learning		czyli pierwszy węzeł, do którego spływ0a chłonka z ogniska nowotworowego (jest zajmowany jako pierwszy podczas rozsiewu). Biopsja tychwęzłów umożliwia ustalenie zasięgu rozprzestrzenienia nowotworu oraz może być wykorzystana w planowaniu leczenia
węzłów umożliwia ustalenie zasięgu rozprzestrzenienia nowotworu oraz może być wykorzystana w planowaniu leczenia start learning		droga bardziej typowa dla mięsaków, ale występuje też w przypadku raków (rak stercza, rak pęcherzykowy tarczycy). Nowotwory głównie zajmują żyły, rzadko zaś tętnice
Rozsiew przez płyn MR start learning		– nowotwory centralnego układu nerwowego (rdzenia zarodkowy, wyściółczak) mogą penetrować komory mózgu i unoszone przez płyn MR tworzą na powierzchni opon wszczepy w obrębie mózgu i rdzenia kręgowego.
Stanem przedrakowym start learning		nazywamy ogólnie proces patologiczny, na którego podłożu częściej rozwija się nowotwór, niż w tkankach prawidłowych tego samego narządu.
Stany przedrakowe start learning		Polipowatość rodzinna jelita grubego  Wrzodziejące zapalenie jelita  Starcze rogowacenie skóry  Skóra pigmentowa  Rogowacenie czerwone i białe  Róg skórny  Nadżerka szyjki macicy
Zmiana przednowotworow start learning		tanowi lokalną zmianę predysponującą rozwój nowotworu złośliwego
Zmiana przednowotworowa 1 start learning		Metaplazja płaskonabłonkowa i dysplastyczna błony śluzowej oskrzela u palaczy – czynnik ryzyka raka płuc
Zmiana przednowotworowa 2 start learning		vHiperplazja endometrium i dysplazja u kobiet z niezrównoważoną stymulacją estrogenową – czynnik ryzyka raka endometrium
Zmiana przednowotworowa 3 start learning		Leukoplakia jamy ustnej, sromu i prącia – zwiększone ryzyko raka płaskonabłonkowego  Gruczolaki kosmkowe jelita grubego – 50% szansy wystąpienia transformacji do gruczolakoraka jelita grubego
Rak płaskonabłonkow start learning		do rozpoznania konieczne jest stwierdzenie cech rogowacenia G1 – obecność pereł rogowych oraz mostków międzykomórkowych
Gruczolakorak endometrialny start learning		najważniejsze kryterium to procentowa ilość utkania guza litego G1 - do 5% utkania litego G2 - do 50% utkania litego G3 - powyżej 50% utkania litego
Gruczolakoraki start learning		najważniejsze kryterium stanowi stopień wykształcenia struktur gruczołowych G1 – obecne i dobrze wykształcone struktury gruczołowe w całym obrębie guza
Gruczolakoraki g2 start learning		G2 – nieregularne, zlewające się struktury sitowate z nawarstwianiem komórek oraz średnio nasilonym pleomorfizmem
Gruczolakoraki g3 start learning		G3 – obecne wyłącznie ogniska poronnych gruczołów, guz lity ze śluzem wykrywanym w komórkach, zaawansowany pleomorfizm
Rak przewodowy gruczołu piersiowego (kryterium Elstona-Elisa inaczej Blooma-Richardsona) start learning		ocenie podlegają 3 czynniki, punktowane od 1 do 3pkt: 1/ tworzenie struktur gruczołowych 2/ indeks mitotyczny 3/ pleomorfizm komórek i jąder G1 - od 3 do 5pkt G2 - od 6 do 7pkt G3 - od 8 do 9pkt
Rak prostaty (kryterium Gleasona) start learning		5punktowa skala, która opiera się na ocenie histologicznej struktury nowotworu. Nowotwór wysoko zróżnicowany otrzymuje 1pkt, zaś nisko zróżnicowany 5pkt. Skala Gleasona ocenia dwa przeważające typy histoarchitektoniczne nowotwor
Rak jasnokomórkowy nerki (skala Fuhrman) start learning		– skala czterostopniowa, opiera się na jakościowej ocenie cytoarchitektonicznych cech jądra komórkowego
Mięsaki start learning		są zazwyczaj klasyfikowane w dwustopniowej skali low / high
r0, r1 start learning		R0 – nowotwór usunięty z marginesem tkanek niezmienionych  R1 – nowotwór usunięty makroskopowo, jednak linia wycięcia (margines) jest nacieczona
r2 start learning		R2 - guz usunięty, jednak makroskopowo i mikroskopowo widoczne są zachowane części guza
Ocena miejscowego zaawansowania czerniaka wg Clarka start learning		I - czerniak śródnabłonkowy II - naciek na warstwę brodawkowatą skóry III - wypełnia całą warstwę brodawkowatą i zatrzymuje się na granicy z warstwą siatkowatą IV - naciek na warstwę siatkowatą V - naciek na tkankę podskórną
nna klasyfikacja dotycząca czerniaka start learning		(skala Breslow) ocenia grubość (głębokość) nacieku w milimetrach.
Klasyfikacje start learning		Klasyfikacja FIGO – staging nowotworów narządów rodnych kobiety. Klasyfikacja Ann Arbor – staging chłoniaka Hodgkina Skala Dukesa – staging raka jelita grubego
EBV start learning		Chłoniak Burkitta, rak nosogardła, chłoniak z limfocytów B, choroba Hodgkina
HPV start learning		Rak płaskonabłonkowy szyjki macicy, jamy ustnej i krtani
HBV, HCV start learning		Rak wątrobowokomórkowy
KSHV (HHV-8) start learning		Mięsak Kaposiego
SV40 start learning		Międzybłoniak, guzy mózgu
HTLV-1 start learning		Chłoniaki, białaczki z limfocytów T
Helicobacter pylor start learning		Rak żołądka, chłoniak MALT żołądka
RB start learning		Siatkówczak (40% ma charakter rodzinny)
TP53 start learning		Zespół Li-Fraumeni
P16/INK4A start learning		Czerniak
APC start learning		Rodzinna polipowatość gruczołowa, rak jelita
NF1, NF2 start learning		Neurofibromatoza typ 1 i 2
BRCA1, BRCA2 start learning		Nowotwory piersi i jajnika
MEN1, RET, MEN2A start learning		Mnogie nowotwory 1 i 2
MSH2, MLH1, MSH6 start learning		Dziedziczny niepolipowaty rak jelita grubego
PATCH start learning		Zespół newoidalnego raka podstawnokomórkowego
Autosomalne recesywne zespoły defektywnej naprawy DNA start learning		Xeroderma pigmentosum (skóra pergaminowa)  Ataksja-telangiektazja  Zespół Blooma  Anemia Fanconieg
Transformacja nowotworowa jest wynikiem zmian głównie w obrębie czterech klas genów, które mają wpływ na proliferacje komórek. Są to start learning		1. Protoonkogeny – stymulują proliferację 2. Geny supresorowe – hamują proliferację 3. Geny kontrolujące apoptozę 4. Geny regulujące naprawę uszkodzonego DNA
Przykładami protoonkogenów są geny: start learning		RAS – mutacje genu RAS są najczęstszą zmianą stwierdzaną podczas onkogenezy  ABL  EGFR  MYC  ERBB2
Aktywacja protoonkogenów (do onkogenów) zachodzi poprzez start learning		 mutacje punktowe (najczęściej translokacje zrównoważone oraz delecje)  amplifikacje genów - zwielokrotnienie liczby kopii protoonkogenu w komórce  translokacje chromosomowe
Onkogeny wytwarzają onkoproteiny. Ich produkcja nie zależy od sygnałów regulacyjnych. Pełnią one funkcje: 1 start learning		Czynników wzrostu, np.: o PDGF - występuje przy gwiaździakach, kostniakomięsakach o FGF - raki przewodu pokarmowego i piersi, czerniak
Onkogeny wytwarzają onkoproteiny. Ich produkcja nie zależy od sygnałów regulacyjnych. Pełnią one funkcje: 2 start learning		Receptorów dla czynników wzrostu (GF) o EGFR - gwiaździaki, rak płaskonabłonkowy płuc, rak pęcherza, raki przewodu pokarmowego o CSF-1R - białaczki szpikowe o HER-2 - rak piersi
Onkogeny wytwarzają onkoproteiny. Ich produkcja nie zależy od sygnałów regulacyjnych. Pełnią one funkcje: 3 start learning		Białek przenoszących sygnał o GTPazy o Kinazy tyrozynowe  Jądrowych białek regulatorowych - inicjują transkrypcję DNA i podział komórki, najczęściej myc
Geny regulujące apoptozę start learning		Proliferacja komórek kontrolowana jest również przez geny regulujące apoptozę, zarówno te, które hamują (np. BCL-2), jak i pobudzają ten proces (np. BID i BAX
Geny regulujące naprawę uszkodzonego DN start learning		Zmiany DNA występują bardzo licznie w komórkach człowieka. Gdyby nie ta grupa genów, człowiek rozwijałby nowotwory o wiele szybciej i w znacznie młodszym wieku.
W rozwoju nowotworu złośliwego wyróżniamy trzy etapy: start learning		Inicjacja transformacji nowotworowej Promocja Progresja
Inicjacja transformacji nowotworowej start learning		W tym etapie powstają zmiany (mutacje) w DNA komórki. Mogą one dotyczyć protoonkogenów, genów supresorowych, genów regulujących apoptozę lub naprawę DNA.
Promocja start learning		Polega na niekontrolowanej proliferacji i klonalnym rozroście komórek nowotworowych
Progresja start learning		Końcowa faza transformacji nowotworowej. Dochodzi w niej do narastania złośliwości komórek nowotworowych, wskutek zwiększającej się ich populacji, niestabilności genomowej i unikania apoptozy.
Na progresję składają się na dwa główne procesy start learning		a. Naciekanie podścieliska b. Odległe przerzuty
Mechanizmy przeciwnowotworowe1 start learning		Komórki NK - posiadają spontaniczną zdolność do zabijania (poprzez lizę) komórek nowotworowych.  Cytotoksyczne limfocyty T - są zdolne do rozpoznania antygenów nowotworowych. Szczególnie ważne są limfocyty TIL, które naciekają nowotwór
Mechanizmy przeciwnowotworowe2 start learning		Makrofagi - zabijają komórki nowotworowe drogą apoptozy, przez reaktywne formy tlenu, lub za pomocą TNF, doprowadzającego do krwotocznej martwicy nowotworu  Nadzór immunologiczny
Nowotwory zlokalizowane w gruczołach dokrewnych mogą zachować zdolność do produkcji hormonów start learning		 Gruczolaki i rak wysp β trzustki powodują niedobory insuliny  Gruczolaki i raki kory nadnerczy powodują wzrost wydzielania kortykosteroidów
Nowotwory zlokalizowane w gruczołach dokrewnych mogą zachować zdolność do produkcji hormonów2 start learning		 Potworniaki mogą różnicować się w kierunku wszystkich trzech listków zarodkowych. Zatem w jego obrębie może powstać tkanka gruczołowa, która będzie wydzielać ekotopowo hormony.
Zespół Cushinga start learning		Rak drobnokomórkowy płuca, rak trzustki, nowotwory nerwowe
Zespół nieodpowiedniego wydzielania ADH start learning		Rak drobnokomórkowy płuca i nowotwory wewnątrzczaszkowe
Hiperkalcemia start learning		Rak płaskonabłonkowy płuca, rak piersi, rak nerki, chłoniak, rak jajnika białaczki
Hipoglikemia start learning		Włókniakomięsak, mięsaki mezenchymalne, rak wątrobowokomórkowy
Zespół rakowiaka start learning		Gruczolak oskrzela (rakowiak), rak trzustki, rak żołądka
Policytemia start learning		Rak nerki, naczyniak móżdżku, rak wątrobowokomórkowy
Miastenia start learning		Rak płuc, grasiczak
Podostra neuropatia motoryczna start learning		Chłoniak
Zaburzenia OUN i CUN start learning		Rak piersi, potworniaki
Rogowacenie ciemne start learning		Rak żołądka, rak płuca, rak macicy
Zapalenie skórno-mięśniow start learning		Rak płuca i rak piersi
Osteoartropatia hipertroficzna oraz pałeczkowatość pal start learning		Rak płuc
Niebakteryjne zakrzepowe zapalenie wsierdzia start learning		Zaawansowane nowotwory
Anemia start learning		Grasiczak
Zakrzepica żylna (objaw Troussea start learning		Rak trzustki, rak płuca, inne nowotwory
DIC start learning		Ostra białaczka promielocytowa, gruczolakoraki stercza, oskrzela, trzustki, jelita grubego, żołądka
Metody podstawowe (pobieranie materiału i jego barwienie) start learning		Cytodiagnostyka Biopsja gruboigłowa (oligobiopsjaBadanie śródoperacyjne
Biopsja gruboigłowa (oligobiopsja)- start learning		przezskórne pobranie materiału tkankowego igłą średnicy około 12mm, z narządów miąższowych – nerki, wątroby, prostaty, szpiku i gruczołu piersiowego
Badanie śródoperacyjne start learning		doraźne „intra”) – badanie wycinków pobranych podczas operacji, mrożenie w temperaturze od -50°C do -20°C. Wyniki uzyskiwane są w ciągu paru minut.
Cytologia złuszczeniowa start learning		komórki usuwane są z powierzchni błony śluzowej przy pomocy szczoteczki np. wymaz z pochwy, szyjki macicy, oskrzeli, jamy ustnej. Dzięki temu badaniu wykrywa się zmiany przedrakowe
Cytologia aspiracyjna (BAC start learning		komórki usuwane są z głębi narządów litych, za pomocą strzykawki, igły oraz wytworzonemu podciśnieniu. Metoda tą stosujemy w przypadku guzów sutka, tarczycy i płuc, a także przerzutów do węzłów chłonnych i wątroby
Cytologia płynów start learning		komórki samoistnie złuszczają się do światła przestrzeni jamistej, gdzie tworzą zawiesinę w płynie, który zostaje pobrany np. w raku pęcherza moczowego
Popłuczyny start learning		komórki usuwane z powierzchni błon śluzowych przy pomocy płynu, który zostaje zaaspirowany np. wymaz z oskrzeli
Pobrany materiał nowotworowy zostaje następnie poddany barwieniom start learning		 H+E - rutynowe barwienie  Papanicolaou - rutynowe barwienie materiałów cytologicznych (np. rak in situ szyjki macicy
Pobrany materiał nowotworowy zostaje następnie poddany barwieniom2 start learning		 Mucykarminem i PAS - wybarwia śluz np. w raku sygnetowatokomórkowym żołądka  Sudan - wybarwia tkankę tłuszczową w tłuszczakach, tłuszczakomięsakach
Nowotwory nabłonkowe start learning		Cytokeratyna (rak niezróżnicowany), EMA, PSA i PSAP (rak stercza), CEA (rak jelita grubego, wątroby, trzustki, żołądka, płuca, sutka)
bialaczki, czerniak, miesaki, miesniaki start learning		Białaczki LCA (CD45), CD3, CD20 Czerniak Melan-A, HMB-45, białko-S-100, wimentyna Mięsaki Wimentyna Mięśniaki Desmina, aktyna (m. gładkokom.), mioglobina (m. prążkowanokom
glejak, guzy jader, szpiczak mnogi, rak rdzenist tarczycy start learning		Glejaki GFAP, białko-S-100 Guzy jąder AFP (yolk sac tumor), gonadotropina kosmówkowa (βhCG), LDH Szpiczak mnogi Immunoglobuliny Rak rdzeniasty tarczycy Kalcytonina
neuroendokryne, markery srodblonkowe i mark proliferacji start learning		Neuroendokrynne Synaptofyzyna, chromograniny, specyficzna enolaza, CD56 Markery śródbłonkowe CD31, czynnik von Willebranda Markery proliferacji Ki-67, MIP-1
Często używane markery nowotworowe 1 start learning		CEA rak jelita grubego AFP rak wątroby PSA rak stercza β-HCG rak jądra β2-mikroglobulina szpiczak plazmocytowy (mnogi
Często używane markery nowotworowe 12 start learning		CA 125 rak jajnika CA 15-3 rak piersi CA 19-9 rak trzustki CA 72-4 rak żołądka
CIN I start learning		CIN I (LSIL) w 60% ulega regresji, w 10% progresji do CIN II
CIN II start learning		CIN II i III (HSIL) ulegają regresji w 30%, w 10% progresji do raka.
Rak płaskonabłonkowy rogowaciejący szyjki macicy start learning		Najczęstsza postać raka szyjki macicy, która niemal zawsze spowodowan...
Rak płaskonabłonkowy rogowaciejący szyjki macicy start learning		Mikroskopowo widać charakterystyczne dla raków płaskonabłonkowych perły rogowe (cebulow...
bjawami klinicznymi raka szyjki macicy są start learning		niespodziewane krwawienia z pochwy, upławy, bolesne stosunki płciowe i bolesne oddawanie moczu (dysuria). J
Jak pamiętamy, przykładami markerów raków nabłonkowych są start learning		cytokeratyna, EMA, PSA i PSAP (rak stercza), CEA (rak jelita grubego, sutka).
Wielkoogniskowy naciek raka gruczołu piersiowego start learning		Najczęstszym typem raka sutka jest rak przewodowy naciekający. Stanowi on około 80% wszystkich przypadków. Proliferującym komórkom rakowym, często towarzyszy obfity rozrost tkanki łącznej, dając obraz raka włóknistego
Wielkoogniskowy naciek raka gruczołu piersiowego start learning		Jest to niskożróżnicowany nowotwór złośliwy naciekający na gruczoł.
Czynniki ryzyka raka piersi start learning		to wiek (powyżej 30 lat), łagodne choroby piersi, kobieta-nieródka, egzogenne estrogeny, doustna antykoncepcja, otyłość, dieta wysokotłuszczowa, alkoholizm i palenie papierosów
Gruczolak cewkowo-kosmkowy jelita grubego start learning		Łagodny nowotwór pochodzenia nabłonkowego jelita grubego. Gruczolak cewkowo-kosmkowy stanowi najczęstszy typ gruczolaków jelita grubego (inne typy - cewkowy i kosmkowy). Nie daje przerzutów, nie nacieka,
Tłuszczak skóry start learning		Nowotwór łagodny różnicujący się w tkankę tłuszczową. Jego komórki są bardzo zbliżone do prawidłowych adipocytów, czasami są nie do odróżnienia. Tłuszczaki stanowią najczęstsze nowotwory tkanek miękkich u dorosłych
Tłuszczakomięsak śluzowaty skóry start learning		Nowotwór złośliwy różnicujący się w adipocyty. Występuje zwykle w piątej lub szóstej dekadzie życia. Większość z nich powstaje w głębokich tkankach miękkich lub w przestrzeni zaotrzewnowej
Tłuszczakomięsak śluzowaty skóry mikro start learning		W obrazie mikroskopowym można zaobserwować lipoblasty, czyli komórki różnicujące się w tkankę tłuszczową, które w cytoplazmie zawierają wakuole tłuszczowe otaczające jądro, a także charakterystyczne kapilary - tzw. kurze łapki.
Włókniakowatości powierzchowne Włókniakowatości głębokie start learning		Lokalizacja Powięzie powierzchowne Ściana brzucha, mięsnie tułowia i kończyn, jama brzuszna, ściana miednicy i kreza Przykłady Fibromatoza prącia (choroba Peyroniego) lub dłoniowa (przykurcz Dupuytrena) Włókniec
Włókniakowatości powierzchowne Włókniakowatości głębokie start learning		Patogeneza Trisomie chromosomu 3 lub 8 Mutacja genu APC i genu β-kateniny Cechy kliniczne Łagodne lub miejscowo złośliwe nowotwory wywodzące się z tkanki łącznej włóknistej, powodujące zniekształcenia, ograniczenia ruchomości oraz objawy bólowe.
Mięśniakomięsak gładkokomórkowy trzonu macicy start learning		Złośliwy nowotwór powstający de novo z komórek mezenchymalnych myometrium, a nie z istniejących mięśniaków. Prawie zawsze są pojedyncze i występują u kobiet w wieku postmenopauzalnym (
Mięśniakomięsak gładkokomórkowy trzonu macicy start learning		Morfologicznie przyjmują postać miękkich, krwotocznych i martwiczych mas. Mogą być bardzo podobne do tkanki pierwotnej lub anaplastyczne. W obrazie mikroskopowym ogniska martwicze, atypia oraz liczne figury podziału
Mięśniak gładkokomórkowy trzonu macicy start learning		ą. Mikroskopowo charakteryzuje się pęczkami komórek mięśni gładkich naśladujących wyglądem zwykłe myometrium. Mogą współwystępować ogniska włóknienia, wapnienia oraz zwyrodnieniowe zmiękczenie
Mięśniak gładkokomórkowy trzonu macicy start learning		Nowotwór łagodny różnicujący się w kierunku mięśni gładkich. Jest to najczęstszy nowotwór g...
Mięśniak gładkokomórkowy trzonu macicy makro start learning		Makroskopowo stanowią okrągłe, szarobiaławe guzy o różnej wielkości (od 1mm do 30cm...
Mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy pleomorficzny szyi start learning		stanowi najczęstszy złośliwy nowotwór tkanek miękkich u dzieci i młodzieży, zwykle przed 20 rokiem życia. Najczęściej występuje w rejonie głowy, szyi oraz układu moczowo-płciowego
Mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy pleomorficzny szyi rodzaje start learning		Wyróżniamy trzy typy tego nowotworu: zarodkowy (groniasty) - powstaje w pobliżu błon śluzowych pęcherza, czy pochwy, tworzy miękkie galaretowate masy przypominające kiść winogron (dlatego groniasty), pęcherzykowy i pleomorficzny
każdym typie m. prążkowanokom. Występują start learning		abdomioblasty. Stanowią one zniekształcone miocyty, które mogą przybierać kształty owalne, wydłużone lub przypominające rakiety do tenisa. Są kwasochłonne oraz zawierają dużą liczbę cienkich i grubych filamentów
Naczyniak krwionośny jamisty wątroby start learning		są bardzo powszechne u niemowląt i dzieci. Większość z nich jest obecna od urodzenia i może samoistnie ulegać regresji
zmiany start learning		Zmiany pojawiają się głównie na skórze, tkance podskórnej oraz błonach śluzowych okolic głowy i szyi, czasem mogą być rozlane (naczyniakowatości) lub pojawiać się w narządach wewnętrznych (głównie w wątrobie, śledzionie i nerkach)
Wyróżniamy naczyniaki start learning		amiste, włośniczkowe, młodzieńcze („truskawki”) oraz ziarniniaki naczyniaste. Naczyniaki jamiste stanowią najczęstszy nowotwór łagodny wątroby
Naczyniak krwionośny jamisty wątroby tworza start learning		Tworzą one odosobnione, czerwononiebieskie miękkie guzki, zwykle poniżej 2cm średnicy. Lokalizują się często bezpośrednio pod torebką narządu. Nie ulegają samoistnej regresji. Można je łatwo pomylić z chorobą przerzutową.
Naczyniak krwionośny jamisty wątroby tworza biopsja start learning		Wykonana na ślepo biopsja igłowa przezskórna może doprowadzić do obfitych krwotoków do jamy brzusznej. Zmiany z czasem mogą włóknieć lub wapnieć. Nowotwór ten występuje częściej u kobiet.
Potworniak dojrzały jajnika start learning		Potworniaki wywodzą się z wielopotencjalnych komórek germinalnych (zarodkowych), dlatego bardzo często lokalizują się w jajnikach i jądrach
ostacie dojrzałe stanowią potworniak dojrzaly jajnik start learning		nowotwory łagodne zawierające dojrzałe tkanki rozwijające się ze wszystkich 3 listków zarodkowych, np. kości, chrząstki, tkankę mózgową, nabłonki, mięśnie, nerwy, tkankę gruczołu tarczowego, wyspy trzustkowe itd.
Charakterystyczną skórną zmianą towarzyszącą potworniakom dojrzałym są start learning		rbiele wyścielone przez naskórek obfity w przydatki skórne - tzw. torbiele skórzaste. Zazwyczaj występują jednostronnie (częściej po prawej stronie) i osiągają rozmiary do 10cm średnicy
Rzadko powikłaniem paranowotworowym potworniaka może być start learning		zapalenie układu limbicznego. W przeciwieństwie do postaci dojrzałej, potworniaki niedojrzałe są złośliwe.
Nowotwory zawiązków narządów start learning		Nephroblastoma – najczęstszy nowotwór w jamie brzusznej dzieci o Hepatoblastoma (wątrobiak) o Ameloblastoma (szkliwiak) o Chordoma (struniak) o Neuroblastoma (nerwiak) o Medulloblastoma (rdzeniak) o Retinoblastoma (siatkówczak)
Nowotwory tkanki barwnikotwórczej start learning		o Znamię barwnikowe o Czerniak złośliwy
Nowotwory neuronalne start learning		Nerwiaki ośrodkowe o Zwojaki o Zwjakoglejaki
Nowotwory miejscowo złośliwe start learning		 Są zdolne do naciekania  Nie dają przerzutów  Dają wznowy
Nowotwory miejscowo złośliwe przykaldy start learning		Raka podstawnokomórkowego skóry  Większość glejaków złośliwych mózgu  Guzy mieszane ślinianek (gruczolaki wielopostaciowe ślinianek)  Włókniaki powięziowe
Nowotwory miejscowo złośliwe przykaldy2 start learning		Szkliwiaki  Guz olbrzymiokomórkowy kości (osteoclastoma)  Mięsaka Kaposiego  Śródbłoniaka naczyniakowego krwionośnego
Proces powstania przerzutów zachodzi w następujących etapach: start learning		1. Wzrost zmienionych nowotworowo komórek w postaci nieinwazyjnej (komórki są ze sobą ściśle związane, np. za pomocą cząsteczek adhezyjnych)
1. Wzrost zmienionych nowotworowo komórek w postaci nieinwazyjnej (komórki są ze sobą ściśle związane, np. za pomocą cząsteczek adhezyjnych) start learning		2. Rozpad połączeń międzykomórkowych (komórki nie są ze sobą związane) i odczepienie się komórek od ogniska pierwotnego
2. Rozpad połączeń międzykomórkowych (komórki nie są ze sobą związane) i odczepienie się komórek od ogniska pierwotnego start learning		3. Przyczepienie się zmienionych komórek do błony podstawnej za pomocą receptorów lamininy na swojej powierzchni. 4
3. Przyczepienie się zmienionych komórek do błony podstawnej za pomocą receptorów lamininy na swojej powierzchni. 4 start learning		4. Wydzielanie przez nowotwory enzymów proteolitycznych, rozkładających składniki błony podstawnej, w celu przeciśnięcia się pomiędzy jej składnikami
4. Wydzielanie przez nowotwory enzymów proteolitycznych, rozkładających składniki błony podstawnej, w celu przeciśnięcia się pomiędzy jej składnikami start learning		5. Migracja komórek nowotworowych w kierunku naczyń chłonnych lub krwionośnych. Produkty rozpadu kolagenu i proteoglikanów ułatwiają im ten proces, ponieważ stymulują angiogenezę
5. Migracja komórek nowotworowych w kierunku naczyń chłonnych lub krwionośnych. Produkty rozpadu kolagenu i proteoglikanów ułatwiają im ten proces, ponieważ stymulują angiogenezę start learning		6. Komórki nowotworowe przedostają się do światła naczynia, gdzie zostają pokryte przez włóknik i zagregowane płytki. Pozwala im to uniknąć działania układu odpornościowego gospodarz
6. Komórki nowotworowe przedostają się do światła naczynia, gdzie zostają pokryte przez włóknik i zagregowane płytki. Pozwala im to uniknąć działania układu odpornościowego gospodarz start learning		7. Przenoszenie komórek nowotworowych z prądem krwi do narządów, gdzie przyczepiają się do śródbłonka, migrują przez ścianę naczynia i błonę podstawną i tworzą ognisko przerzutowe

nowotworpato

You must sign in to write a comment

More