Question |
Answer |
start learning
|
|
ius
|
|
|
prawo jest sztuką tego co dobre i sprawiedliwe start learning
|
|
ius est ars boni et aequi
|
|
|
jakim prawem? jaką podstawą prawną? start learning
|
|
Quo iure?
|
|
|
start learning
|
|
ius naturale
|
|
|
start learning
|
|
ius gentium
|
|
|
prawo publiczne jest prawem odnoszącym się do interesu państwa start learning
|
|
ius publicum quod ad statum rei Romanae spectat
|
|
|
prawo prywatne jest prawem dotyczącym korzyści poszczególnych jednostek start learning
|
|
ius privatum quod ad singulorumutilitatem spectat
|
|
|
prawo obywateli rzymskich start learning
|
|
ius civile
|
|
|
start learning
|
|
ius canonicum
|
|
|
start learning
|
|
ius universale
|
|
|
start learning
|
|
ius ducale
|
|
|
najwyższe prawo jest najwyższym bezprawiem start learning
|
|
summum ius summa iniuria
|
|
|
prawo bezwzględnie wiążące. Strony stosunku prywatno-prawnego nie mogły zmieniać swoimi ustaleniami norm prawa wprowadzonych przez państwo start learning
|
|
ius cogens
|
|
|
prawo względnie wiążące (przepis prawny, którego zastosowanie może być w konkret start learning
|
|
ius dispositivum
|
|
|
daj mi fakt, dam ci prawo; udowodnij fakt, a ja ci wskażę prawo (a przyznam ci r start learning
|
|
Da mihi factum, dabo tibi ius
|
|
|
sąd zna prawo, w sądzie nie musimy udowadniać prawa, bo sąd zna prawo start learning
|
|
iura novit curia
|
|
|
tam gdzie społeczeństwo, tam prawo (żadna wspólnota nie może egzystować bez praw start learning
|
|
ubi societas ibi ius
|
|
|
start learning
|
|
praecepta iuris
|
|
|
nikomu nie szkodzi ten, kto korzysta ze swojego prawa start learning
|
|
qui suo iure utitur, neminem laedit
|
|
|
szybszy w prawie, lepszy w czasie start learning
|
|
prior tempore potior iure
|
|
|
start learning
|
|
fontes iuris
|
|
|
start learning
|
|
fontes iuris oriundi
|
|
|
start learning
|
|
Fontes iuris cognoscendi
|
|
|
start learning
|
|
mos maiorum
|
|
|
start learning
|
|
consuetudo
|
|
|
długi zwyczaj, długotrwałe przyzwyczajenie, warunek, który musiał zostać spełniony żeby obyczaj został uznany za normę prawną start learning
|
|
longa consuetudo
|
|
|
zwyczaje miejscowe, obowiązujące na danym terminie start learning
|
|
consuetudines loci
|
|
|
zwyczaje przyjęte przez społeczeństwo start learning
|
|
consuetudines aprobatae
|
|
|
start learning
|
|
consuetudines in scriptis redactae
|
|
|
wygaśnięcie ustawy poprzez nieużywanie start learning
|
|
desuetudo
|
|
|
doktor obojga praw - rzymskiego i kanonicznego start learning
|
|
doctor ultrisque iuris
|
|
|
start learning
|
|
error
|
|
|
start learning
|
|
ignorantia
|
|
|
nieznajomość faktu nie szkodzi start learning
|
|
ignorantia facti non nocet
|
|
|
nieznajomość prawa nikogo nie uwalnia start learning
|
|
ignorantia iuris non exculpat
|
|
|
nieznajomośc prawa szkodzi start learning
|
|
Ignorantia iuris nocet
|
|
|
komentarz, dopisek, uwaga na marginesie start learning
|
|
glossa marginalis
|
|
|
komentarz między wieszami start learning
|
|
glossa interlinearis
|
|
|
zbiór najważniejszych komentarzy start learning
|
|
glossa ordinaria Accuriusa
|
|
|
start learning
|
|
forum
|
|
|
rynek rzymski, główny plac w starożytnym Rzymie u stóp Kapitolu start learning
|
|
Forum Romanum
|
|
|
start learning
|
|
forum origins
|
|
|
start learning
|
|
forum domicili
|
|
|
sąd właściwy, właściwość sądowa start learning
|
|
forum competens
|
|
|
sąd właściwy ze względu na miejsce zawarcia kontraktu, miejsce zawarcia kontraktu start learning
|
|
forum contractus
|
|
|
miejsce uwolnienia się od zobowiązania start learning
|
|
forum solutionis
|
|
|
miejsce uwolnienia się od kontraktu start learning
|
|
forum soluti contractus
|
|
|
sąd miejsca, gdzie popełniono delikt start learning
|
|
forum delicti commissi
|
|
|
sąd miejsca położenia rzeczy spornej start learning
|
|
forum rei sitae
|
|
|
start learning
|
|
forum hereditatis
|
|
|
sąd, który można wybrać (prawo targowe) start learning
|
|
forum liberum
|
|
|
miejsce sprawowania sądu (równoznaczne z kompetentnością sądu) start learning
|
|
loca forensia
|
|
|
start learning
|
|
census fori
|
|
|
przywilej sądowy dla poszczególnych stanów (np. sądy kościelne dla duchownych) start learning
|
|
privilegium fori
|
|
|
zarzut niewłaściwości sądu (sąd nie jest kompetentny do orzekania w danej sprawi start learning
|
|
praescriptio fori
|
|
|
powód idzie za sądem pozwanego. Powód składa powództwo w sądzie właściwym dla miejsca zamieszkania pozwanego start learning
|
|
actor sequitur forum rei
|
|
|
start learning
|
|
causae spirituales
|
|
|
start learning
|
|
causae saeculares
|
|
|
start learning
|
|
lex
|
|
|
start learning
|
|
lex generalis
|
|
|
start learning
|
|
lex specialis
|
|
|
norma prawna opatrzona sankcją nieważności start learning
|
|
lex perfecta
|
|
|
norma prawna opatrzona sankcją prawną oraz sankcją nieważności start learning
|
|
lex plus quam perfecta
|
|
|
norma prawna opatrzona sankcją prawną start learning
|
|
lex minus quam perfecta
|
|
|
norma prawna pozbawiona jakiejkolwiek sankcji start learning
|
|
lex imperfecta
|
|
|
start learning
|
|
verba legis
|
|
|
okres między publikacją aktu prawnego a jego wejściem w życie start learning
|
|
vacatio legis
|
|
|
start learning
|
|
Lex retro non agit
|
|
|
prawo ustanowione później należy stosować przed prawem ustanowionym wcześniej start learning
|
|
lex posterior derogat legi priori
|
|
|
ustawa nadrzędna uchyla ustawę podrzędną start learning
|
|
lex superior derogat legi inferiori
|
|
|
ustawa szczególna uchyla ustawę ogólną start learning
|
|
lex specialis derogat legi generali
|
|
|
norma wcześniejsza wcześniejsza start learning
|
|
legi priori speciali
|
|
|
działanie w celu obejścia ustawy (sprzeczne z ideą ustawodawcy, ale zgodne z literą prawa) start learning
|
|
praeter legem
|
|
|
zastrzeżenie dokonane w myśli, wola nie jest zgodna z oświadczeniem woli start learning
|
|
reservatio mentalis
|
|
|
start learning
|
|
simulatio
|
|
|
czynność prawna zawarta dla pozoru start learning
|
|
negotium simulatum
|
|
|
start learning
|
|
negotium claudicans
|
|
|
zamiana jednego aktu na drugi start learning
|
|
conversio arctus iuridici
|
|
|
nadanie mocy prawnej wadliwemu uprzednio aktowi prawnemu start learning
|
|
convalidatio
|
|
|
potwierdzenie oświadczenia woli start learning
|
|
ratihabitio
|
|
|
start learning
|
|
ratificatio
|
|
|
składniki treści czynności prawnej, które określają jej typ i charakter wynikającego z niej stosunku prawnego start learning
|
|
essentialia negotii
|
|
|
składniki treści czynności prawnej, które powinny znaleść się w jej treści, jednak jeśli strony nie włączą ich do treści czynności, jest ona ważna a brakujące elementy można ustalić na podstawie przepisów podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej, które nie wpływają na jej istotę, ale mocą woli stron zostały podniesione do rangi istotnych, np. kara umowna start learning
|
|
naturalia negotii accidentalia negotii
|
|
|
start learning
|
|
dies a quo
|
|
|
start learning
|
|
dies ad quem
|
|
|
sposób liczenia czasu od dnia zdarzenia, w której najmniejszą jednostką obliczania czasu jest doba start learning
|
|
computatio civilis
|
|
|
bardzo dokładny sposób liczenia czasu, nakazuje uwzględniać nie tylko dzień, ale także godzinę i minutę zdarzenia start learning
|
|
computatio a momento ad momentum
|
|
|
od samego początku, z mocą wsteczną start learning
|
|
ex tunc
|
|
|
start learning
|
|
ex nunc
|
|
|
start learning
|
|
condicio sine qua non
|
|
|
start learning
|
|
res
|
|
|
rzeczy wspólne wszystkim ludziom start learning
|
|
res omnium communes
|
|
|
co jest trwale związane z gruntem, należy do właściciela gruntu start learning
|
|
superficies solo cedit
|
|
|
start learning
|
|
iura in re aliena
|
|
|
powództwo o ochronę praw na rzeczy start learning
|
|
actio in rem
|
|
|
(skuteczność) wobec wszystkich start learning
|
|
erga omnes
|
|
|
start learning
|
|
prawo do posiadania rzeczy
|
|
|
start learning
|
|
ius utendi
|
|
|
prawo do rozporządzania rzeczą start learning
|
|
ius disponendi
|
|
|
start learning
|
|
ius infinitum
|
|
|
prawo do zużywania rzeczy start learning
|
|
ius abutendi
|
|
|
nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw niż sam posiada start learning
|
|
nemo plus iuris in alium transferre potest quam ipse habet
|
|
|
start learning
|
|
solo consensu
|
|
|
doliczanie czasu posiadania poprzednika start learning
|
|
accessio possessionis
|
|
|
możliwość doliczenia czasu posiadania danej nieruchomości przez zbywcę do czasu posiadania nieruchomości przez nowego właściciela, ułatwienie drogi zasiedzenia start learning
|
|
accessio temporis
|
|
|
posiadacz samoistny, który znajduje się "w drodze do zasiedzenia" start learning
|
|
in statu usucapiendi
|
|
|
własność zwierzchnia. Konstrukcja własności podzielonej (np. w średniowiecznym ustroju feudalnym); w starożytnym Rzymie było to jedno z praw właściciela start learning
|
|
dominium directum
|
|
|
własność użytkowa. W średniowiecznym ustroju feudalnym władzę taką posiadał wasal start learning
|
|
dominium utile
|
|
|
współwłasność niepodzielna (np. niedzały ojcowskie w średniowieczu) start learning
|
|
condominium pro indviso
|
|
|
skarga wydobywcza (wystąpienie o zwrot rzeczy)- z każdej przyczyny. Jedno z powództw petytoryjnych, służących ochronie praw właściciela. start learning
|
|
rei vindicatio - cum omni causa
|
|
|
jedno z powództw petytoryjnych, przysługiwała właścicielowi kwirytarnemu, kóry zachował rzecz w posiadaniu, ale jego uprawnienia były naruszane w inny sposób, a naruszający twierdził, że ma do tego prawo (np. w prawie sąsiedzkim). start learning
|
|
actio negatoria
|
|
|
obciążony służebnością właściciel był zobowiązany do powstrzymania się od działania albo do znoszenia cudzego działania start learning
|
|
non facere pati
|
|
|
rodzaj połączenia, miał miejsce w przypadku, gdy zmieszano rzeczy których nie dało się już po fakcie rozdzielić. powstawała współwłasność dotychczasowych właścicieli, w której udziały były proporcjonalne do ilości i wartości rzeczy zmieszanych start learning
|
|
confussio
|
|
|
używanie cudzej rzeczy z prawem pobierania z niej wszystkich pożytków, jednak bez naruszania jej substancji start learning
|
|
ususfructus
|
|
|
użytkowanie rzeczy zużywalnych/zamiennych start learning
|
|
quasi ususfructus
|
|
|
służebność nie może polegać na działaniu. Właściciel zobowiązany był jedynie do znoszenia cudzego działania (pati) lub powstrzymywania się od działania (non facere). Wyjątek stanowił koszt utrzymania ściany, o którą opierał się budynek sąsiedni. start learning
|
|
servitus in faciendo nequit consister
|
|
|
rodzaj zastawu bez dzierżenia (przechodzącego na wierzyciela w momencie nie wywiązywania się dłużnika ze zobowiązania). Polegał na pobieraniu pożytku z rzeczy, będącej przedmiotem zastawu. start learning
|
|
pignus antichreticum
|
|
|
start learning
|
|
corpus - posiadanie faktyczne. animus - wola zatrzymania rzeczy dla siebie
|
|
|
" wola zatrzymania rzeczy dla siebie", przysługująca faktycznemu właścicielowi. Jeden z elementów posiadania. start learning
|
|
animus sibi rem habendi, animus possidendi
|
|
|
Nikt sam dla siebie nie może zmienić przyczyny posiadania. start learning
|
|
nemo sibi ipse causam possessionis mutare potest
|
|
|
posiadanie wadliwe (nabyte wbrew woli poprzednika) start learning
|
|
possesio vitiosa
|
|
|
dzierżyciel włada rzeczą w imieniu innej osoby, a nie dla siebie, jak to jest w przypadku posiadacza. start learning
|
|
animus possidendi pro alieno
|
|
|
osoba dająca prekarium, inaczej patron. Posiadał on prawo złożenia skargi do pretora, gdy prekarzysta nie chciał oddać mu rzeczy. start learning
|
|
precario dans- accipiens
|
|
|
dobrodziejstwo posiadania (posiadacz jest w lepszej sytuacji) start learning
|
|
beneficium possessionis
|
|
|
zabezpieczenie przed szkodami grożącymi z gruntu sąsiada start learning
|
|
cautio damni infecti
|
|
|
forma przeniesienia posiadania polegająca na tym, że dotychczasowy posiadacz samoistny zachowuje rzecz w swoim władaniu jako posiadacz zależny albo jako dzierżyciel start learning
|
|
constituttum possessorium
|
|
|
jedna z form przeniesienia posiadania. Polega na wydaniu rzeczy start learning
|
|
traditio corporalis
|
|
|
jedna z form przeniesienia posiadania. Polega na wydaniu dokumentów, bądź środków (np. kluczy) które dają faktyczną władzę nad rzeczą start learning
|
|
longa manu traditio
|
|
|
jedna z form przeniesienia posiadania. Polega na tym, iż przeniesienie posiadania samoistnego na posiadacza zależnego albo na dzierżyciela następuje na mocy samej umowy między stronami start learning
|
|
traditio brevi manu
|
|
|
dokonanie wydania rzeczy poprzez symbol, np. wręczenie kluczy start learning
|
|
traditio symbolica
|
|
|
nikt, kto wystąpi z powództwem, nie zostanie odesłany start learning
|
|
nemini deneganda
|
|
|
start learning
|
|
succesio
|
|
|
dziedziczenie na podstawie ustawy start learning
|
|
successio ex lege
|
|
|
darowizny przekazane przez spadkodawcę za życia zaliczane są na poczet przyszłego spadku start learning
|
|
succesio anticipata
|
|
|
dziedziczenie według klas Miało znaczenie przy dziedziczeniu wg edyktu pretorskiego. Gdy do spadku nie zgłosili się w określonym terminie powołani w pierwszej kolejności, pretor oferował go dalszym krewnym w tej samej klasie lub dziedzicom następnej klasy. start learning
|
|
succesio ordinum et graduum
|
|
|
spadkobierca może kontynuować zasiedzenie spadkodawcy (o ile spełniał przesłanki potrzebne do zasiedzenia) start learning
|
|
succesio in possessionem
|
|
|
dziedziczenie beztestamentowe start learning
|
|
succesio ab intestato
|
|
|
dziedziczenie wbrew testamentowi, przeciw testamentowi start learning
|
|
succesio contra tabulas
|
|
|
dziedziczenie testamentowe start learning
|
|
succesio ex testamento
|
|
|
ejście w ogół uprawnień zbywcy sukcesja - nabycie praw w całości, pod tytułem ogólym np. przyjęcie spadku start learning
|
|
succesio in univesitatem
|
|
|
dziedziczenie wg. głów. Jeżeli ktoś ma np. 5 dzieci, to dziedziczą w proporcji 1/5 start learning
|
|
succesio in capita
|
|
|
dziedziczenie według szczepów. To co przypada ojcu, dziedziczą jego dzieci. start learning
|
|
succesio in stirpes
|
|
|
ten, który ma się urodzić (dziecko poczęte) jest uważany za narodzonego - fikcja prawna start learning
|
|
nasciturus pro iam nato habetur
|
|
|
decyzja z wolą testowania (traktowane jako testament) start learning
|
|
cum animo testandi ‒ animus
|
|
|
na korzyść testamentu - interpretacja norm prawnych celem utrzymania w mocy postanowień testamentu start learning
|
|
favor testamenti
|
|
|
dosłownie: przebłyski świadomości. Występowały u chorego psychicznie. Były przerwą w chorobie, która pozwalała na odzyskanie pełnej zdolności do czynności prawnych. start learning
|
|
lucidum intervallum
|
|
|
legat windykacyjny. Jeden z rodzajów zapisów testamentowych. Na jego mocy legatariusz stawał się właścicielem kwiryntarnym rzeczy zapisanej mu w testamencie w momencie przyjęcia spadku przez spadkobiercę. Zatem mógł się domagać wydania tego przedmiotu od dziedzica za pomocą rei vindicatio start learning
|
|
legatum per vindicationem
|
|
|
legat damnacyjny. Jeden z rodzajów zapisów testamentowych. Zapis uczyniony w ten sposób nie wywierał skutków rzeczowych (przeniesienia własności). (wtedy dziedzic musiał nabyć tę rzecz), rzeczy mające powstać start learning
|
|
legatum per damnationem
|
|
|
start learning
|
|
zapis wierzytelności należącej do spadku
|
|
|
zapis zwalniający zapisobiorcę z długu jaki miał wobec spadkobiercy start learning
|
|
legatum liberationis
|
|
|
zapis dający dziedzicowi możliwość wyboru jednej z wielu rzeczy start learning
|
|
legatum optionis
|
|
|
przeniesienie dziedziczenia z jednej osoby na drugą. Na przykład jeśli dziedzic zmarł zanim otrzymał spadek, to spadek ten otrzymuje dziedzic dziedzica. start learning
|
|
transmissio hereditatis
|
|
|
odpowiedzialność z przedmiotów należących do spadku a nie całym swoim majątkiem start learning
|
|
cum viribus hereditatis
|
|
|
odpowiedzialność do wysokości tego co jest w spadku start learning
|
|
pro viribus hereditatis
|
|
|
start learning
|
|
hereditatis petitio
|
|
|
możliwość oddzielenia majątku (spadkobiercy-dziedzica i spadkodawcy), która ograniczała odpowiedzialność za długi spadkowe jedynie do wysokości spadku. start learning
|
|
separatio bonorum
|
|
|
start learning
|
|
matrimonium
|
|
|
start learning
|
|
mas ‒ femina
|
|
|
start learning
|
|
vir ‒ uxor
|
|
|
Małżeństwo to związek między mężczyzną i kobietą start learning
|
|
coniunctio maris et feminae
|
|
|
start learning
|
|
matrimoniale foedus
|
|
|
zgoda małżeńska. W prawie rzymskim wymagana przez cały czas trwania małżeństwa. start learning
|
|
consensus matrimonialis
|
|
|
przeszkody zrywające - tamujące przy zawieraniu małżeństwa start learning
|
|
impedimentum matrimonii dirimens ‒ impediens
|
|
|
każde zgodne z prawem małżeństwo start learning
|
|
matrimonium iustum matrimonium iniustum- coś co jest wbrew prawu i nie jest małżeństwem
|
|
|
małżeństwo prawnie zawarte start learning
|
|
matrimonium legitimum
|
|
|
małżeństwo niezgodne z prawem, nielegalne start learning
|
|
matrimonium non legitimum
|
|
|
małżeństwo harmonijne, żyjące w zgodzie start learning
|
|
matrimonium bene concordans
|
|
|
start learning
|
|
matrimonium non existens
|
|
|
małżeństwo mniemane (wszyscy myślą,że małżeństwo jest ważne, ale tak nie jest) start learning
|
|
matrimonium putativum
|
|
|
start learning
|
|
matrimonium non consummatum
|
|
|
małżeństwo zawarte i dopełnione start learning
|
|
matrimonium ratum et consummatum
|
|
|
" małżeństwo powinno być wolne " tzn. zawarte dobrowolnie. Nikogo nie zmusza się ani do zawarcia, ani do trwania w małżeństwie. start learning
|
|
matrimonia libera esse debent
|
|
|
start learning
|
|
zaręczyny
|
|
|
poniesione z tytułu narzeczeństwa wydatki mogą być naprawione jak szkoda. Causa: pokrycie szkód.np. po wycofanych zaręczynach start learning
|
|
ad reparationem damnorum
|
|
|
nikt nie jest słuchany przez sąd, gdy powołuje się na własny występek. Z własnego niegodziwego czy bezprawnego czynu nie można wyprowadzać dla siebie praw, ani przeciwstawiać takiego postępowania prawom innych. start learning
|
|
nemo turpitudinem suam allegans audiatur
|
|
|
żadna ludzka władza (nie może zerwać małżeństwa zawartego i dopełnionego) start learning
|
|
nulla humana potestas
|
|
|
separacja co do łoża i stołu start learning
|
|
separatio quoad torum et mensam
|
|
|
start learning
|
|
separatio perpetua
|
|
|
start learning
|
|
separatio temporanea
|
|
|
separacja przy trwającym węźle małżeńskim start learning
|
|
separatio manente vinculo
|
|
|
start learning
|
|
mater semper certa est
|
|
|
start learning
|
|
ojciec nasz
|
|
|
ojcem [dziecka] jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo. Ojcem jest mąż matki zrodzonego dziecka [domniemanie prawne]. start learning
|
|
pater est quem nuptiae demonstrant
|
|
|
niezdolność do płodzenia (bezpłodność) start learning
|
|
impotentia generandi
|
|
|
niezdolność do współżycia start learning
|
|
impotentia coeundi
|
|
|
start learning
|
|
syn - córka (pod władzą)
|
|
|
start learning
|
|
avus - avia
|
|
|
start learning
|
|
nepos - neptis
|
|
|
start learning
|
|
pronepos ‒ proneptis
|
|
|
dzieci poczęte bez małżeństwa start learning
|
|
liberi vulgo concepti
|
|
|
dzieci z prawego łoża - dzieci z nieprawego łoża start learning
|
|
filii legitimi ‒ illegitimi
|
|
|
dzieci z nieprawego łoża są legitymowane przez później zawarte małżeństwa start learning
|
|
filii illegimi legitimantur per subsequens matrimonium parentum
|
|
|
wyłączenie, gdy wielu współżyło z matką. Zarzut posiadania wielu partnerów seksualnych przez matkę. start learning
|
|
exceptio plurium concubentium
|
|
|
start learning
|
|
jeden z rodzajów przysposobienia, polegający na adopcji osoby alieni iuris
|
|
|
przysposobienie pełne; adopcja pełna zachodziła, gdy adoptującym był krewny wstępny dziecka. Adoptowany wchodził pod władzę ojcowską adoptującego, zrywając wszelkie więzi prawne z dotychczasową rodziną. start learning
|
|
adoptio plena
|
|
|
przysposobienie niepełne. Adoptującym była osoba obca. Adoptowany pozostawał pod władzą dotychczasowego ojca. Adoptowany mógł dziedziczyć beztestamentowo po adoptującym. start learning
|
|
adoptio minus plena
|
|
|
przysposobienie całkowite. Wiąże dziecko z nową rodziną w sposób tak ścisły jakby było naturalnym dzieckiem przysposabiającego. start learning
|
|
adoptio plenissima
|
|
|
przysposobienie naśladuje (imituje) naturę. Musi być zachowana odpowiednia różnica wieku między adoptującym, a adoptowanym. start learning
|
|
adoptio naturam imitatur
|
|
|
zapłodnienie w drodze naturalnej start learning
|
|
in vivo
|
|
|
start learning
|
|
obligare ‒ obligatio
|
|
|
start learning
|
|
creditor - debitor
|
|
|
(wynikający) z umowy (z kontraktu) start learning
|
|
ex contracu
|
|
|
(wynikający) z czynu niedozwolonego start learning
|
|
ex delicto
|
|
|
start learning
|
|
ius obligationis
|
|
|
prawo wiążące strony umowy, skuteczne inter partes. start learning
|
|
vinculum iuris
|
|
|
(skarga, powództwo) przeciwko konkretnej osobie - (skuteczność zobowiązania) między stronami start learning
|
|
in personam ‒ inter partes
|
|
|
zobowiązanie naturalne. Dłużnik nie ponosi odpowiedzialności prawnej za swój dług. W konsekwencji wierzytelność jest niezaskarżalna w sądzie, chyba że zostanie uznana, np. przedawnienie start learning
|
|
obligatio naturalis
|
|
|
dare, facere, non facere, pati że świadczenie może polegać na: dare – daniu czegoś, facere – czynieniu czegoś, non facere – nieczynieniu czegoś, pati – znoszeniu czegoś. start learning
|
|
dać, czynić, nie czynić, znosić
|
|
|
Nie można zobowiązywać do rzeczy niemożliwych (niewykonalnych). start learning
|
|
impossibilium nulla obligatio est
|
|
|
rzeczywista, powstała, wynikła, poniesiona szkoda start learning
|
|
damnum emergens
|
|
|
utracony zysk, korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać gdyby szkoda nie została spowodowana. start learning
|
|
lucrum cessans
|
|
|
start learning
|
|
pretium commune
|
|
|
start learning
|
|
pretium singulare
|
|
|
start learning
|
|
pretium affectionis
|
|
|
prawo do umiaru/miarkowania, możliwość ustalania wysokości odszkodowań start learning
|
|
ius moderandi
|
|
|
potrącenie zysku ze straty start learning
|
|
compensatio lucri cum damno
|
|
|
prawo do zatrzymania rzeczy start learning
|
|
ius retentionis
|
|
|
start learning
|
|
ius tollendi
|
|
|
prawo wyboru jednego z wielu świadczeń start learning
|
|
ius variandi
|
|
|
zobowiązanie przemienne, z treści zobowiązania wynika możliwość spełnienia więcej niż jednego świadczenia. Spełnienie któregokolwiek z nich zwalnia dłużnika ze zobowiązania. start learning
|
|
obligatio alternativa
|
|
|
w treści zobowiązania jest tylko jedno świadczenie, jednakże dłużnik może zwolnić się ze swego obowiązku również przez spełnienie innego świadczenia. start learning
|
|
facultas alternativa
|
|
|
przekazanie własności w celu uwolnienia się od zobowiązania start learning
|
|
datio in solutum
|
|
|
czynność mieszana, w której umowa darowizny zostaje połączona z inną umową odpłatną czy nieodpłatną. Cel formalny jest inny od celu faktycznego. start learning
|
|
negotium mixtum cum donatione
|
|
|
dokonanie czynności w drodze faktu start learning
|
|
via facti
|
|
|
stosowana przy zastawie. Klauzula przypadku, jeśli dłużnik nie zwraca długu, to wierzyciel przejmuje zastaw. start learning
|
|
lex commissoria
|
|
|
start learning
|
|
contractus innominatus
|
|
|
umowa o zawarciu umowy, umowa wstepna start learning
|
|
pactum de contrahendo
|
|
|
klauzula zasadniczej zmiany okoliczności. Ustalone warunki obowiązują, o ile okoliczności się nie zmienią. start learning
|
|
rebus sic stantibus
|
|
|
zarzut niewypełnionego kontraktu start learning
|
|
exceptio non adimpleti contractus
|
|
|
start learning
|
|
dolus
|
|
|
wina nieumyślna, polegająca na zaniedbaniu określonych norm staranności; niedbalstwo start learning
|
|
culpa
|
|
|
start learning
|
|
Si culpa in abstracto
|
|
|
start learning
|
|
culpa in concretione
|
|
|
start learning
|
|
culpa Aquilam
|
|
|
start learning
|
|
culpa in eligendo
|
|
|
start learning
|
|
culpa in contrahendo
|
|
|
start learning
|
|
culpa in custodiendo
|
|
|
start learning
|
|
casus
|
|
|
start learning
|
|
vi maiore quadam acciderit,
|
|
|
vis cui humana infirmitas resistere non potest start learning
|
|
Cui vis humana infirmitas resistere non potest
|
|
|
start learning
|
|
compensatio
|
|
|
start learning
|
|
novatio
|
|
|
start learning
|
|
confusio
|
|
|
start learning
|
|
cessio
|
|
|
start learning
|
|
errore in iudicando
|
|
|
pactum de non cedendo vel non alienando start learning
|
|
Pactum de non alienando vel non cedendo
|
|
|
start learning
|
|
cessio legis
|
|
|
start learning
|
|
dolo malo mancipio
|
|
|
start learning
|
|
emptio rei speratae
|
|
|
start learning
|
|
Spei emptio
|
|
|
start learning
|
|
res extra commercium
|
|
|
cuius commodum eius periculum start learning
|
|
Cuius commodum eius periculum
|
|
|
start learning
|
|
et dicta promiß
|
|
|
start learning
|
|
Pactum reservati dominii
|
|
|
start learning
|
|
pactum displicentiae
|
|
|
start learning
|
|
tertia pars beneficiarius
|
|
|
start learning
|
|
emptio ad gustum
|
|
|
start learning
|
|
Pactum de retroemendo
|
|
|
start learning
|
|
Operis locatio conductio
|
|
|
start learning
|
|
irregulare deposit!
|
|
|
start learning
|
|
negotiorum gestio
|
|
|
start learning
|
|
indebitum
|
|
|
start learning
|
|
condictio indebiti
|
|
|
condictio causa data causa non secuta start learning
|
|
condictio causa data causa non secuta
|
|
|
start learning
|
|
Causa finita condictio
|
|
|
condictio ob causam finitam start learning
|
|
ob causam finitam condictio
|
|
|
start learning
|
|
condictio sine causa
|
|
|
condictio ob turpem vel iniustam causam start learning
|
|
Ob iniustam aka Turp condictio MERITUM
|
|
|
affectio (animus) societatis start learning
|
|
affectio (animus) Societatis
|
|
|
start learning
|
|
tempus deliberandi
|
|
|
start learning
|
|
iurisdictio Voluntari
|
|
|
start learning
|
|
Processus formula
|
|
|
start learning
|
|
Lex fori processualis
|
|
|
iudicium ‒ actus trium personarum start learning
|
|
Ludicium - actus trium personarum
|
|
|
start learning
|
|
Audi alteram partem
|
|
|
start learning
|
|
litis Domini
|
|
|
start learning
|
|
Nemo iudex Actor
|
|
|
vigilantibus iura sunt scripta start learning
|
|
vigilantibus iura scripta sunt
|
|
|
ne eat iudex ultra petita partium start learning
|
|
ne comedas ultra petita iudex partium
|
|
|
start learning
|
|
ante litem Natama
|
|
|
start learning
|
|
Post Lithium Natama
|
|
|
qui rem in iudicium ducit start learning
|
|
qui rem in iudicium ducit
|
|
|
contra quem res in iudicium deducitur start learning
|
|
Contra quem res in iudicium deducitur
|
|
|
start learning
|
|
legitimatio ad causam
|
|
|
start learning
|
|
legitimatio ad processus
|
|
|
start learning
|
|
successio mortis causa
|
|
|
start learning
|
|
successio inter vivos
|
|
|
res iudicata ‒ inter partes start learning
|
|
res ipsa loquitur - inter partes
|
|
|
start learning
|
|
Res inter alios dense
|
|
|
start learning
|
|
post quem
|
|
|
start learning
|
|
prōrŏgātĭo fori
|
|
|
prorogatio iurisdictionis start learning
|
|
prōrŏgātĭo iurisdictionis
|
|
|
start learning
|
|
prōrŏgātĭo imperil
|
|
|
negatio per positionem alterius start learning
|
|
negatio per positionem alterius;
|
|
|
start learning
|
|
exceptiones peremptoriae
|
|
|
start learning
|
|
exceptiones dilatoriae
|
|
|
exceptiones declinatoriae start learning
|
|
exceptiones declinatoriae
|
|
|
exceptiones non sunt extendendae start learning
|
|
Exceptiones non sunt extendendae
|
|
|
start learning
|
|
replicatio - duplicatio
|
|
|
start learning
|
|
onus proferendi
|
|
|
start learning
|
|
ad onus probationis,
|
|
|
ei incumbit probatio qui dicit non qui negat start learning
|
|
Ei incumbit probatio qui dicit, qui non neg
|
|
|
start learning
|
|
ne bis in idem
|
|
|
sententia facit ius inter partes start learning
|
|
facit ius inter partes sententia
|
|
|
start learning
|
|
dissentientes sententia,
|
|
|
start learning
|
|
Reformatio in pejus
|
|
|
de minimis non curat praetor start learning
|
|
De minimis non curat praetor
|
|
|
start learning
|
|
Error in procedendo
|
|
|
start learning
|
|
iudex inhabilis
|
|
|
start learning
|
|
iudex suspectus
|
|
|
start learning
|
|
ab instanti absolutio
|
|
|
start learning
|
|
Professio juris
|
|
|
start learning
|
|
ad litis ordinatio
|
|
|
start learning
|
|
ad litem decidendam
|
|
|
start learning
|
|
lex loci processus
|
|
|
start learning
|
|
locus regit formam actus,
|
|
|
start learning
|
|
Details propria statuta
|
|
|
start learning
|
|
statuta res,
|
|
|
start learning
|
|
statuta accusatis mancipiis '
|
|
|
start learning
|
|
Lex loci - res ubi est
|
|
|
statutum comitatur personae start learning
|
|
statutum personas comitatur
|
|
|
start learning
|
|
commune ius
|
|
|
start learning
|
|
statuta prohibitoria
|
|
|
statuta prohibitiva favorabilia start learning
|
|
prohibitoria statuta favorabilia
|
|
|
statuta prohibitiva odiosa start learning
|
|
prohibitoria statuta odiosa
|
|
|
start learning
|
|
statuta permissive
|
|
|
start learning
|
|
Comitas gentium
|
|
|
start learning
|
|
Lex domicilii
|
|
|
mobilia personam sequuntur start learning
|
|
mobilia personam sequuntur
|
|
|
start learning
|
|
Lex loci solutionis
|
|
|
start learning
|
|
Lex patriae
|
|
|
start learning
|
|
Lex domicilii
|
|
|
start learning
|
|
animo manendi
|
|
|
start learning
|
|
lege adoptionis
|
|
|
start learning
|
|
Lex loci actus
|
|
|
start learning
|
|
Pactum de lege Utende
|
|
|
start learning
|
|
ultimum refugium
|
|
|
start learning
|
|
lex loci contractus
|
|
|
lex loci celebrationis matrimonii start learning
|
|
Lex loci celebrationis matrimonii
|
|
|
lex loci delicti commissi start learning
|
|
Lex loci delicti commissi
|
|
|
start learning
|
|
lex rei sitae
|
|
|
start learning
|
|
Lex fori
|
|
|
start learning
|
|
lex causae
|
|
|
start learning
|
|
lex pecuniae
|
|
|
start learning
|
|
locus gestionis
|
|
|
start learning
|
|
Lex loci laboris,
|
|
|
start learning
|
|
Lex libri sitae
|
|
|
start learning
|
|
situs naturalis,
|
|
|
start learning
|
|
lex in transitu
|
|
|
start learning
|
|
Lex loci expeditionis
|
|
|
start learning
|
|
Lex loci destinationis
|
|
|
start learning
|
|
lex voluntatis;
|
|
|
start learning
|
|
Lex loci protectionis
|
|
|
start learning
|
|
Lex sitae cartae
|
|
|
start learning
|
|
lex successionis
|
|
|
ius contrahendi ‒ ius contractum start learning
|
|
contrahendi man - ius contractum
|
|
|
start learning
|
|
pacta servanda sunt
|
|
|
pacta tertiis non nocent non prosunt start learning
|
|
tertiis pacta non nocere non prosunte
|
|
|
start learning
|
|
Res inter alios acta
|
|
|
opinio iuris sive necessitatis start learning
|
|
iuris sive opinio necessitatis
|
|
|
start learning
|
|
Pro foro interno
|
|
|
start learning
|
|
pro foro externo
|
|
|
start learning
|
|
dismembratio
|
|
|
start learning
|
|
ius enim postliminii
|
|
|
start learning
|
|
tabula rasa
|
|
|
ius representationis omnimode start learning
|
|
ius representationis omnimode
|
|
|
start learning
|
|
delictum iuris gentium
|
|
|
qui in territorio meo est, etiam meus subditus est start learning
|
|
turnaround qui est in territorio, est etiam mens subditus
|
|
|
quidquid est in territorio, est etiam de territorio start learning
|
|
quidquid est in territorio, est etiam de territorio
|
|
|
start learning
|
|
iure sanguinis
|
|
|
start learning
|
|
ius soli
|
|
|
start learning
|
|
persona non grata
|
|
|
start learning
|
|
delictum
|
|
|
nullum crimen, nulla poena sine lege poenali anteriori start learning
|
|
nullum crimen, nulla poena sine lege Poena anteriori
|
|
|
start learning
|
|
sine lege scripta
|
|
|
start learning
|
|
sine certa lege
|
|
|
start learning
|
|
sine praevia lege
|
|
|
start learning
|
|
victima
|
|
|
start learning
|
|
vis
|
|
|
start learning
|
|
vis ac metus
|
|
|
vis privata -‒ vis publica start learning
|
|
privata vi - vis publica
|
|
|
start learning
|
|
vim legis
|
|
|
start learning
|
|
vis testamenti
|
|
|
start learning
|
|
vis probandi
|
|
|
start learning
|
|
vis absoluta
|
|
|
start learning
|
|
vis compulsiva
|
|
|
start learning
|
|
generalis dolus
|
|
|
start learning
|
|
directus dolus
|
|
|
dolus directus repentinus start learning
|
|
dolus directus Repentinus
|
|
|
dolus directus praemeditatus start learning
|
|
dolus directus praemeditatus
|
|
|
dolus eventualis ‒ quasi-eventualis start learning
|
|
dolus eventualis - quasi eventualis
|
|
|
start learning
|
|
culpa dolo exoro
|
|
|
start learning
|
|
iter delicti
|
|
|
start learning
|
|
delictum putativum
|
|
|
in dubio pro reo ‒ pro libertate start learning
|
|
in dubio pro reo - pro libertate
|
|
|
start learning
|
|
dolus non praesumitur
|
|
|
nemo prudens punit quia peccatum est sed ne peccetur start learning
|
|
nemo prudens punit quia peccatum est, sed ne peccetur
|
|
|
reformatio in peius iudici appellato non licet start learning
|
|
Reformatio in pejus iudici appellato non licet
|
|
|
delicta parentum liberis non nocent start learning
|
|
delicta parentum liberis non nocent
|
|
|
reus in exceptione actor est start learning
|
|
reus in exceptione actor est
|
|
|
quod non est in actis non est in mundo start learning
|
|
quod non est in actis, non est in mundo
|
|
|
verba volant, scripta manent start learning
|
|
Verba volant, scripta manent
|
|
|
start learning
|
|
Audit ex testis
|
|
|
nemo iudex in propria (sua) causa start learning
|
|
Nemo judex in propria (sua) causa
|
|
|
start learning
|
|
Forum praeventionis
|
|
|
forum connexitatis causarum start learning
|
|
forum causarum connexitatis
|
|
|
start learning
|
|
causa principalis
|
|
|
start learning
|
|
causa Accessori
|
|
|
res iudicata pro veritate habetur start learning
|
|
res judicata pro veritate habetur
|
|
|
ne bis in idem crimen iudicetur start learning
|
|
ne bis in idem crimen iudicetur
|
|
|
confessio est regina probationum start learning
|
|
Confessio est Regina probationum
|
|
|
propter falsa ‒ propter nova start learning
|
|
propter falsa - Propter nova,
|
|
|
custodia honesta - inhonesta start learning
|
|
honesta custodia - inhonesta
|
|
|
In legibus magis simplicitas quam difficultas placet start learning
|
|
In legibus magis quam simplicitas difficultas placet
|
|
|
Ubi eadem legis ratio, ibi eadem legis dispositio start learning
|
|
Ubi legis eadem ratio, ibi eadem dispositio legis
|
|
|
Optima est legum interpres consuetudo start learning
|
|
Optima legum interpres est consuetudo
|
|
|
Leges ab omnibus intellegi debent start learning
|
|
Leges ab omnibus intellegi debent
|
|
|
Leges bonae ex malis moribus procreantur start learning
|
|
Leges bonae ex Malis moribus procreantur
|
|
|
Legem bonam a mala nulla alia nisi naturae norma dividere possumus start learning
|
|
Legem bonam a nulla alia nisi naturae formam divisorem possumus
|
|
|
Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem start learning
|
|
Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem
|
|
|
Iura non in singulas personas, sed generaliter constituuntur start learning
|
|
Iura non in singulas personas, sed generaliter constituuntur
|
|
|
Satius enim esse impunitum relinqui facinus nocentis quam innocentem damnari start learning
|
|
Esse impunitum relinqui facinus nocentis, quam Innocentius Satius enim damnari
|
|
|
Cessante ratione legis, cessat ipsa lex start learning
|
|
Cessante ratione legis, cessat lex ipsa,
|
|
|
Non omne quod licet honestum est start learning
|
|
Omne quod non licet honestum est
|
|
|
Sententia facit ius inter partes start learning
|
|
Sententia facit ius inter partes
|
|
|
Libertas inaestimabilis res est start learning
|
|
Libertas inaestimabilis res est
|
|
|
start learning
|
|
Licet vim vi repeller
|
|
|
Male nostro iure uti non debemus start learning
|
|
Male nostro jure uti non debemus
|
|
|
Nullus idoneus testis in re sua intellegitur start learning
|
|
Nullus intelligitur idoneus testis in re sua
|
|
|
Poena constituitur in emendationem hominum start learning
|
|
Poena constituitur in emendationem hominum
|
|
|
Res nullius cedit primo occupanti start learning
|
|
Res nullius cedit primo occupanti
|
|
|
Vigilantibus, non dormientibus, iura subveniunt start learning
|
|
Vigilantibus non dormientibus, subveniunt iura
|
|
|
Volenti et scienti non fit iniuria start learning
|
|
Et volenti non fit iniuria Scientifique
|
|
|
Ignorantia legis neminem excusat start learning
|
|
Ignorantia legis neminem excusat
|
|
|
Culpa lata dolo aequiparatur start learning
|
|
Culpa dolo aequiparatur annis
|
|
|
Ex iniuria ius non oritur start learning
|
|
Ex iniuria ius non oritur
|
|
|
Nemo ex suo delicto meliorem suam condictionem facere potest start learning
|
|
Nemo ex suo delicto Melior condiction suam facere potest,
|
|
|
Hominum causa omne ius constitutum est start learning
|
|
Hominum causa est omne ius Constitutum
|
|
|
Quid leges sine moribus, vanae proficiunt start learning
|
|
Quid leges sine moribus, proficiunt Vana
|
|
|
Moribus ornes, legibus emendes start learning
|
|
Moribus Ornes, Legibus emendes
|
|
|
Corruptissima re publica plurimae leges start learning
|
|
Corruptissima re publica plurimae leges
|
|
|
Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi start learning
|
|
Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi
|
|
|
Iustitias vestras iudicabo start learning
|
|
Vestras iustitias iudicabo
|
|
|
Legem brevem esse oportet start learning
|
|
Legem brevem esse oportet
|
|
|
Vanae voces populi non sunt audiendae start learning
|
|
Vana voces populi non sunt audiendae
|
|
|
Iustitia non novit patrem nec matrem, solam veritatem spectat start learning
|
|
Justitia non novit patrem nec matra, et solam veritatem Spectate
|
|
|
start learning
|
|
Finis coronat opus
|
|
|
start learning
|
|
in fine
|
|
|
posiadanie niewadliwe; dotyczyło osób będących w posiadaniu, a występujących przeciwko komuś, kto nabył ich rzecz w sposób wadliwy start learning
|
|
Possessio non vitiosa
|
|
|